Trong nhiều năm qua tại Texas, nước Mỹ người ta đã thấy những cuộc diễu hành của những người được ADN 'tái sinh' cuộc đời. Và có một vụ án tại quận Williamson, phía Bắc thủ phủ Austin nhận được sự quan tâm rộng rãi của các luồng dư luận.
Nghi can chính là Michael Morton đã bị toà án tuyên phạt tù chung thân vì tội đã sát hại vợ của mình. Và sau 25 năm ngồi tù - một quãng thời gian có thể làm thay đổi cuộc đời một con người - ông đã được minh oan bằng phương pháp xét nghiệm ADN. Thay vì đệ đơn kiện ngược lại toà án và các cơ quan công quyền để nhận được khoản đền bù tài chính thì Michael Morton lại đang làm việc để sửa chữa lại hệ thống hành pháp.
Vu khống áp đặt và bằng chứng bị bỏ qua
Sáng ngày 13.8.1986, sau buổi làm việc như thường lệ, Michael Morton đến đón con trai ở nhà trẻ. Nhưng khi đến nhà trẻ, đáp lại lời hỏi thăm của ông về con trai là ánh mắt đầy hoài nghi của cô giữ trẻ, cô ta bảo con trai ông không có ở đây. Morton ngay lập tức lo lắng và gọi điện về nhà. Đầu dây bên kia không phải là tiếng của bé Eric con ông mà là Cảnh sát trưởng quận Williamson. Ông cảnh sát trưởng luôn từ chối trả lời các câu hỏi của Morton đồng thời yêu cầu ông khẩn trương về nhà ngay lập tức. Morton lái xe trong cơn hoảng loạn rồi ngớ người khi nhìn thấy một dải băng màu vàng bao xung quanh căn nhà của mình, loại băng đó chỉ dùng để quây kín hiện trường vụ án.
Cảnh sát trưởng Jim Boutwell đã gặp Michael Morton ngay cửa nhà trước và thẳng thắn nói với ông một tin sét đánh: Vợ ông, bà Christine Morton đã chết, bị sát hại ngay trong phòng tắm của gia đình. Michael Morton chân bước loạng choạng, mềm nhũn. Morton nhớ lại: "Tôi thực sự không biết điều gì đang xảy ra với tôi ngay lúc đó, tôi cảm thấy như mình không còn ở tại nơi đó nữa mà đang mộng du sang một thế giới khác".
Thái độ câm lặng và choáng váng của Morton càng làm thúc đẩy sự hoài nghi từ phía cảnh sát. Jim Boutwell dẫn Morton vào phòng khách, xác của vợ ông vẫn đang nằm úp sấp xuống nền nhà. Trong vòng 4 giờ kế tiếp đó, Morton trả lời mọi câu chất vấn từ cảnh sát trưởng và cũng không yêu cầu một luật sư. Morton thật thà nhớ lại: "Trong tâm trí tôi lúc đó, tôi chỉ nghĩ rằng không thành vấn đề khi ông ấy (Cảnh sát trưởng Jim Boutwell) đang thi hành nhiệm vụ. Ông ấy làm thế để loại bỏ những hoài nghi vì vậy ông ấy đã đánh dấu vào những câu hỏi nhất định và đang hoài nghi thủ phạm là tôi".
Nhưng Michael Morton đã nhầm. Jim Boutwell thực sự đã đoán chắc rằng ông là nghi can số 1. Hôm trước khi xảy ra vụ án mạng là ngày sinh nhật của Morton và cả gia đình ông đã ra ngoài để ăn tối vui vẻ. Sau khi về nhà và cho bé Eric đi ngủ, Morton hy vọng rằng mình sẽ có một đêm ngọt ngào với vợ. Nhưng chuyện đó đã không xảy ra và Morton cảm thấy ông đã bị tổn thương.
Sáng hôm sau, Morton viết vài lời cho vợ trước khi rời nhà đi làm với đại ý là trách móc. Mảnh giấy ấy được dán lên tấm gương phòng tắm của gia đình và oái oăm thay lại là "bằng chứng" triệt hạ Morton. Luật sư quận Williamson Ken Anderson đã sử dụng nó để dệt lên một câu chuyện bạo lực giật gân. Trong câu chuyện của Ken Anderson, nghi phạm Morton đã sử dụng hàng loạt dùi cui để tra tấn vợ mình mỗi khi không thoả mãn tình dục cho chồng. Trơ trẽn hơn, Ken Anderson đã đập nắm đấm vào tay của mình và kể lể với bồi thẩm đoàn rằng Morton là một người chồng hư hỏng.
Và trong suốt 8 năm, nhận thấy sự vô tội của Morton, ông John Raley thuộc công ty luật Raley & Bowick (Houston) đã dành hàng ngàn giờ làm luật sư tư vấn cho Morton. John Raley nói: "Có những dấu vân tay trên khung cửa kính trượt và dấu vấn tay trên hành lý trùng khớp với trên xác của nạn nhân Christine Morton".
Chưa hết, một bà hàng xóm báo với cảnh sát rằng, bà ta đã nhìn thấy một gã đàn ông đi trên chiếc xe màu xanh lá cây đậu gần nhà của Morton. John Raley nói thêm: "Những người hàng xóm báo cáo rằng họ đã nhìn thấy một chiếc ô tô lạ lái vòng quanh khu dân cư, dừng đâu đó quanh ngôi nhà của Morton. Người đàn ông lái xe xung quanh khu vực cây cối rậm rạp và đi xuyên qua đám cây đó. Điều thú vị là quanh khu vực đó có một chiếc khăn sặc sỡ có lưu dấu vết ADN". Một chiếc khăn đẫm máu được tìm thấy đằng sau ngôi nhà của Morton. Ngạc nhiên là văn phòng cảnh sát trưởng đã bỏ qua chiếc khăn khi nó nằm chình ình trên mặt đất.
Luật sư John Raley đưa ra dấu vết bằng chứng còn nóng hơn: "Vào ngày 15.8.1986, văn phòng cảnh sát trưởng quận Williamson đã liên hệ với cảnh sát San Antonio nhằm sử dụng thẻ tín dụng của nạn nhân Christine Morton tại một nơi được gọi là Jewel Box ở San Antonio, Texas. Chiếc thẻ tín dụng đã được sử dụng trong những tình huống gian lận". Thông tin này từ các nhà điều tra ở quận Williamson đã làm xôn xao khắp San Antonio. Một nhân chứng khác đáng quan tâm là Eric, cậu con trai 4 tuổi của nạn nhân.
Eric nói với bà ngoại rằng có một "con quái vật" đã bước vào nhà bé, rằng con quái vật rất lớn và nóng tính, nó đã làm bị thương mẹ bé khiến mẹ la rất to. Eric nói rằng con quái vật bị khùng và đặt một chiếc va li màu xanh cạnh chỗ mẹ. Bà ngoại Rita Kirkpatrick có hỏi cha của bé Eric có xuất hiện tại thời điểm đó không nhưng cậu bé lắc đầu quầy quậy: "Không đâu, chỉ có mẹ và Eric lúc đó thôi". Bà Kirkpatrick tin rằng cháu bà không nói sai và gọi cảnh sát cấp báo: "Các ông biết tin gì chưa? Có một 'con quái vật' trong nhà chúng tôi". Nhưng đáp lại là tiếng hoài nghi từ đầu dây bên kia, họ vẫn nhất mực tin rằng cha của Eric là thủ phạm.
Và thế là Morton bị kết án chung thân sau chưa đầy 2 giờ xét xử. Tinh thần của Michael Morton rơi vào khủng hoảng, ông hoàn toàn cô đơn và kiệt quệ.
Chân lý ADN
Làm thế nào để Michael Morton cuối cùng được giải thoát? Đó là khi anh trai của vợ Morton đã tìm thấy một chiếc khăn đẫm máu mà cảnh sát để lại lúc cuối ngày và ông đã quay trở lại. Trong nhiều năm, quận Williamson đã chiến đấu trong việc tìm ra bằng chứng nhằm quy kết cho tội ác của bị cáo Morton. Các công tố viên đã nhạo báng những nỗ lực của Morton và chế giễu ông, họ nói rằng qua xem xét ADN đã có đủ bằng chứng để quy kết rằng chỉ có mình Michael Morton là người duy nhất chịu tội cho hành vi giết vợ. Cho mãi đến năm 2011, toà án ở Texas mới ra lệnh trưng cầu giám định ADN trên chiếc khăn và khi đó cơ quan thừa hành pháp luật mới công khai điều tra sau một thời gian kiêu hãnh trong im lặng.
Sau nhiều tháng im lặng, Ken Anderson - cựu luật sư quận Williamson và hiện tại là một thẩm phán nhà nước - đã tổ chức một buổi họp báo. Ken Anderson phân trần: "Là luật sư tại thời điểm đó và thường không chính xác như tôi đã nhận ra nó, cá nhân tôi muốn gửi lời xin lỗi tới ông Michael Morton và những người liên quan về sự thất bại của hệ thống hành pháp".
Vết máu của nạn nhân Christine Morton tìm thấy trên chiếc khăn cũng trùng với máu của một người đàn ông khác: Mark Alan Norwood. Norwood từng có một hồ sơ phạm tội dài, hiện hắn đang bị tạm giam chờ ngày phán xét. Tuy nhiên, không tìm thấy ADN của Michael Morton trên chiếc khăn.
Trong khi quá trình xét nghiệm ADN đang diễn ra nhằm trao trả tự do cho Michael Morton nhưng nó cũng viết một chương mới đau buồn. Sau khi ADN của thủ phạm Mark Alan Norwood được tìm thấy trên chiếc khăn, các nhà điều tra bắt đầu truy lùng những tên sát nhân có hơi hướm tương tự như vụ Christine Morton.
Gần một năm sau khi bà Christine Morton qua đời, trong một khu phố khác gần đó, một bà mẹ trẻ khác tên là Debra Baker đã bị đập bằng dùi cui vào đầu đến chết ngay trong ngôi nhà của mình. Cảnh sát Austin bèn tiến hành so sánh ADN tìm thấy trong hiện trường vụ án mạng của Debra Baker và nó trùng khớp với ADN của Mark Alan Norwood.
Vào năm 1988, Debra Baker ra đi bỏ lại người chồng buồn khổ và 2 đứa con nhỏ. 23 năm sau đó, ông Phillip Baker và những đứa con ngày nào nay đã trưởng thành đã cố gắng truy nguyên về nguyên nhân của cái chết của vợ và mẹ họ. Cùng có chung hoàn cảnh vợ bị giết hại thê thảm và bất đồng trước cách hành xử quan liêu của toà án và cảnh sát, Phillip Baker và Michael Morton đã trở thành đồng nghiệp của nhau.
Bản thân Morton không cam chịu ngồi yên, ông nói rằng mình đã chịu án oan 25 năm ngồi tù chỉ vì Ken Anderson, ông cho biết: "Tôi không thích bị nện dùi cui vào đầu. Tôi không muốn đẩy ông ấy vào tù như là một cách trả thù cố hữu. Cái tôi muốn làm là tôi phải đảm chắc không ai lâm vào tình trạng như tôi khi có vợ bị sát hại".
Theo yêu cầu của Michael Morton, Toà án tối cao Texas đã chỉ định một phiên toà nhằm điều tra có hay không việc cựu luật sư Ken Anderson đã bẻ gãy luật pháp khi ông này giữ lại những bằng chứng biện giải. Và vào tháng 9 vừa qua, Anderson đã đệ trình thư từ chức và được chấp nhận. Ông này cũng có thể phải đối mặt với án tù và tước quyền hành nghề.
Theo Pháp luật và Cuộc sống
Vu khống áp đặt và bằng chứng bị bỏ qua
Sáng ngày 13.8.1986, sau buổi làm việc như thường lệ, Michael Morton đến đón con trai ở nhà trẻ. Nhưng khi đến nhà trẻ, đáp lại lời hỏi thăm của ông về con trai là ánh mắt đầy hoài nghi của cô giữ trẻ, cô ta bảo con trai ông không có ở đây. Morton ngay lập tức lo lắng và gọi điện về nhà. Đầu dây bên kia không phải là tiếng của bé Eric con ông mà là Cảnh sát trưởng quận Williamson. Ông cảnh sát trưởng luôn từ chối trả lời các câu hỏi của Morton đồng thời yêu cầu ông khẩn trương về nhà ngay lập tức. Morton lái xe trong cơn hoảng loạn rồi ngớ người khi nhìn thấy một dải băng màu vàng bao xung quanh căn nhà của mình, loại băng đó chỉ dùng để quây kín hiện trường vụ án.
Cảnh sát trưởng Jim Boutwell đã gặp Michael Morton ngay cửa nhà trước và thẳng thắn nói với ông một tin sét đánh: Vợ ông, bà Christine Morton đã chết, bị sát hại ngay trong phòng tắm của gia đình. Michael Morton chân bước loạng choạng, mềm nhũn. Morton nhớ lại: "Tôi thực sự không biết điều gì đang xảy ra với tôi ngay lúc đó, tôi cảm thấy như mình không còn ở tại nơi đó nữa mà đang mộng du sang một thế giới khác".
Thái độ câm lặng và choáng váng của Morton càng làm thúc đẩy sự hoài nghi từ phía cảnh sát. Jim Boutwell dẫn Morton vào phòng khách, xác của vợ ông vẫn đang nằm úp sấp xuống nền nhà. Trong vòng 4 giờ kế tiếp đó, Morton trả lời mọi câu chất vấn từ cảnh sát trưởng và cũng không yêu cầu một luật sư. Morton thật thà nhớ lại: "Trong tâm trí tôi lúc đó, tôi chỉ nghĩ rằng không thành vấn đề khi ông ấy (Cảnh sát trưởng Jim Boutwell) đang thi hành nhiệm vụ. Ông ấy làm thế để loại bỏ những hoài nghi vì vậy ông ấy đã đánh dấu vào những câu hỏi nhất định và đang hoài nghi thủ phạm là tôi".
Nhưng Michael Morton đã nhầm. Jim Boutwell thực sự đã đoán chắc rằng ông là nghi can số 1. Hôm trước khi xảy ra vụ án mạng là ngày sinh nhật của Morton và cả gia đình ông đã ra ngoài để ăn tối vui vẻ. Sau khi về nhà và cho bé Eric đi ngủ, Morton hy vọng rằng mình sẽ có một đêm ngọt ngào với vợ. Nhưng chuyện đó đã không xảy ra và Morton cảm thấy ông đã bị tổn thương.
Sáng hôm sau, Morton viết vài lời cho vợ trước khi rời nhà đi làm với đại ý là trách móc. Mảnh giấy ấy được dán lên tấm gương phòng tắm của gia đình và oái oăm thay lại là "bằng chứng" triệt hạ Morton. Luật sư quận Williamson Ken Anderson đã sử dụng nó để dệt lên một câu chuyện bạo lực giật gân. Trong câu chuyện của Ken Anderson, nghi phạm Morton đã sử dụng hàng loạt dùi cui để tra tấn vợ mình mỗi khi không thoả mãn tình dục cho chồng. Trơ trẽn hơn, Ken Anderson đã đập nắm đấm vào tay của mình và kể lể với bồi thẩm đoàn rằng Morton là một người chồng hư hỏng.
Và trong suốt 8 năm, nhận thấy sự vô tội của Morton, ông John Raley thuộc công ty luật Raley & Bowick (Houston) đã dành hàng ngàn giờ làm luật sư tư vấn cho Morton. John Raley nói: "Có những dấu vân tay trên khung cửa kính trượt và dấu vấn tay trên hành lý trùng khớp với trên xác của nạn nhân Christine Morton".
Chưa hết, một bà hàng xóm báo với cảnh sát rằng, bà ta đã nhìn thấy một gã đàn ông đi trên chiếc xe màu xanh lá cây đậu gần nhà của Morton. John Raley nói thêm: "Những người hàng xóm báo cáo rằng họ đã nhìn thấy một chiếc ô tô lạ lái vòng quanh khu dân cư, dừng đâu đó quanh ngôi nhà của Morton. Người đàn ông lái xe xung quanh khu vực cây cối rậm rạp và đi xuyên qua đám cây đó. Điều thú vị là quanh khu vực đó có một chiếc khăn sặc sỡ có lưu dấu vết ADN". Một chiếc khăn đẫm máu được tìm thấy đằng sau ngôi nhà của Morton. Ngạc nhiên là văn phòng cảnh sát trưởng đã bỏ qua chiếc khăn khi nó nằm chình ình trên mặt đất.
Luật sư John Raley đưa ra dấu vết bằng chứng còn nóng hơn: "Vào ngày 15.8.1986, văn phòng cảnh sát trưởng quận Williamson đã liên hệ với cảnh sát San Antonio nhằm sử dụng thẻ tín dụng của nạn nhân Christine Morton tại một nơi được gọi là Jewel Box ở San Antonio, Texas. Chiếc thẻ tín dụng đã được sử dụng trong những tình huống gian lận". Thông tin này từ các nhà điều tra ở quận Williamson đã làm xôn xao khắp San Antonio. Một nhân chứng khác đáng quan tâm là Eric, cậu con trai 4 tuổi của nạn nhân.
Eric nói với bà ngoại rằng có một "con quái vật" đã bước vào nhà bé, rằng con quái vật rất lớn và nóng tính, nó đã làm bị thương mẹ bé khiến mẹ la rất to. Eric nói rằng con quái vật bị khùng và đặt một chiếc va li màu xanh cạnh chỗ mẹ. Bà ngoại Rita Kirkpatrick có hỏi cha của bé Eric có xuất hiện tại thời điểm đó không nhưng cậu bé lắc đầu quầy quậy: "Không đâu, chỉ có mẹ và Eric lúc đó thôi". Bà Kirkpatrick tin rằng cháu bà không nói sai và gọi cảnh sát cấp báo: "Các ông biết tin gì chưa? Có một 'con quái vật' trong nhà chúng tôi". Nhưng đáp lại là tiếng hoài nghi từ đầu dây bên kia, họ vẫn nhất mực tin rằng cha của Eric là thủ phạm.
Và thế là Morton bị kết án chung thân sau chưa đầy 2 giờ xét xử. Tinh thần của Michael Morton rơi vào khủng hoảng, ông hoàn toàn cô đơn và kiệt quệ.
Chân lý ADN
Làm thế nào để Michael Morton cuối cùng được giải thoát? Đó là khi anh trai của vợ Morton đã tìm thấy một chiếc khăn đẫm máu mà cảnh sát để lại lúc cuối ngày và ông đã quay trở lại. Trong nhiều năm, quận Williamson đã chiến đấu trong việc tìm ra bằng chứng nhằm quy kết cho tội ác của bị cáo Morton. Các công tố viên đã nhạo báng những nỗ lực của Morton và chế giễu ông, họ nói rằng qua xem xét ADN đã có đủ bằng chứng để quy kết rằng chỉ có mình Michael Morton là người duy nhất chịu tội cho hành vi giết vợ. Cho mãi đến năm 2011, toà án ở Texas mới ra lệnh trưng cầu giám định ADN trên chiếc khăn và khi đó cơ quan thừa hành pháp luật mới công khai điều tra sau một thời gian kiêu hãnh trong im lặng.
Sau nhiều tháng im lặng, Ken Anderson - cựu luật sư quận Williamson và hiện tại là một thẩm phán nhà nước - đã tổ chức một buổi họp báo. Ken Anderson phân trần: "Là luật sư tại thời điểm đó và thường không chính xác như tôi đã nhận ra nó, cá nhân tôi muốn gửi lời xin lỗi tới ông Michael Morton và những người liên quan về sự thất bại của hệ thống hành pháp".
Vết máu của nạn nhân Christine Morton tìm thấy trên chiếc khăn cũng trùng với máu của một người đàn ông khác: Mark Alan Norwood. Norwood từng có một hồ sơ phạm tội dài, hiện hắn đang bị tạm giam chờ ngày phán xét. Tuy nhiên, không tìm thấy ADN của Michael Morton trên chiếc khăn.
Trong khi quá trình xét nghiệm ADN đang diễn ra nhằm trao trả tự do cho Michael Morton nhưng nó cũng viết một chương mới đau buồn. Sau khi ADN của thủ phạm Mark Alan Norwood được tìm thấy trên chiếc khăn, các nhà điều tra bắt đầu truy lùng những tên sát nhân có hơi hướm tương tự như vụ Christine Morton.
Gần một năm sau khi bà Christine Morton qua đời, trong một khu phố khác gần đó, một bà mẹ trẻ khác tên là Debra Baker đã bị đập bằng dùi cui vào đầu đến chết ngay trong ngôi nhà của mình. Cảnh sát Austin bèn tiến hành so sánh ADN tìm thấy trong hiện trường vụ án mạng của Debra Baker và nó trùng khớp với ADN của Mark Alan Norwood.
Vào năm 1988, Debra Baker ra đi bỏ lại người chồng buồn khổ và 2 đứa con nhỏ. 23 năm sau đó, ông Phillip Baker và những đứa con ngày nào nay đã trưởng thành đã cố gắng truy nguyên về nguyên nhân của cái chết của vợ và mẹ họ. Cùng có chung hoàn cảnh vợ bị giết hại thê thảm và bất đồng trước cách hành xử quan liêu của toà án và cảnh sát, Phillip Baker và Michael Morton đã trở thành đồng nghiệp của nhau.
Bản thân Morton không cam chịu ngồi yên, ông nói rằng mình đã chịu án oan 25 năm ngồi tù chỉ vì Ken Anderson, ông cho biết: "Tôi không thích bị nện dùi cui vào đầu. Tôi không muốn đẩy ông ấy vào tù như là một cách trả thù cố hữu. Cái tôi muốn làm là tôi phải đảm chắc không ai lâm vào tình trạng như tôi khi có vợ bị sát hại".
Theo yêu cầu của Michael Morton, Toà án tối cao Texas đã chỉ định một phiên toà nhằm điều tra có hay không việc cựu luật sư Ken Anderson đã bẻ gãy luật pháp khi ông này giữ lại những bằng chứng biện giải. Và vào tháng 9 vừa qua, Anderson đã đệ trình thư từ chức và được chấp nhận. Ông này cũng có thể phải đối mặt với án tù và tước quyền hành nghề.
Theo Pháp luật và Cuộc sống
