Thuốc “dỏm”: Uống rồi đành chịu!

Thứ Bảy, 22/09/2012 21:14

Thuốc kém chất lượng bị đình chỉ lưu hành ngày càng tăng, trong đó nhiều loại khi bị đề nghị thu hồi đã được bệnh nhân dùng hết. Các đơn vị, cá nhân liên quan vô can trong khi bệnh nhân lãnh đủ, ngay cả việc bồi thường cũng chưa ai tính đến

Mỗi năm, Việt Nam có hàng trăm mặt hàng tân dược kém chất lượng phải thu hồi và tiêu hủy. Các loại thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng rất đa dạng, gồm cả thuốc nội lẫn thuốc nhập khẩu; từ kháng sinh, kháng viêm, giảm đau, corticoid, giảm béo, đau dạ dày, tim mạch, đái tháo đường, tuần hoàn não đến các loại vitamin, đông dược…

Thu hồi trên… giấy

Dù số thuốc kém chất lượng bị phát hiện phải thu hồi hoặc đình chỉ lưu hành do không đạt các tiêu chuẩn tăng một cách đáng lo ngại nhưng việc thu hồi thế nào, số lượng được bao nhiêu... vẫn không thấy cơ quan chức năng công bố. Theo quy định, sau khi kiểm nghiệm và phát hiện thuốc kém chất lượng, Cục Quản lý dược - Bộ Y tế hoặc sở y tế các địa phương phải gửi công văn tới doanh nghiệp, bệnh viện và nhà thuốc yêu cầu thu hồi. Thế nhưng, trên thực tế, nhiều loại thuốc trước khi có lệnh thu hồi đã được tung ra thị trường, đến các cơ sở khám - chữa bệnh, được bác sĩ kê đơn và bệnh nhân đã sử dụng sạch.

 

Bệnh nhân hầu như không có thông tin gì về chất lượng các loại thuốc mà họ mua dùng

Trong khi đó, việc ra quyết định thu hồi thuốc kém chất lượng đến thời gian hoàn tất thu hồi có khi kéo dài cả tháng trời. Ngoài ra, việc nhà sản xuất, phân phối hoặc các cửa hàng thuốc có thu hồi toàn bộ thuốc kém chất lượng hay không thì rất khó kiểm soát. Vì lẽ đó mà nhiều loại thuốc kém chất lượng chỉ được thu hồi trên… văn bản.

Chị Nguyễn Thanh Hoa, nhân viên một nhà thuốc GPP (đạt tiêu chuẩn “thực hành tốt quản lý nhà thuốc”) ở quận Hoàn Kiếm - Hà Nội, cho biết thông thường, các thông tin về thu hồi thuốc được nhận từ Sở Y tế. Mỗi tháng, nhân viên cửa hàng thường đến lấy văn bản này một lần. Chính vì thế, cũng có lúc văn bản về tới nơi thì thuốc đã được bán hết hoặc gần hết.

“Trong tình cảnh này thì thông tin thuốc phải thu hồi chỉ có giá trị tham khảo. Bởi lẽ, khi thuốc đã bán cho bệnh nhân thì biết tìm họ ở đâu để thu hồi!”- chị Hoa giải thích. Lý giải cho việc rất nhiều loại thuốc vừa mới được ra “lò” đã tiêu thụ với số lượng lớn, chị Hoa cho rằng một phần do chiến dịch quảng cáo và trình dược viên liên kết “làm” đơn thuốc với bác sĩ để kê toa cho bệnh nhân.

Theo bà Bùi Hải Yến, chủ một hiệu thuốc ở quận Hoàng Mai - Hà Nội, nếu không nhận được văn bản thu hồi thuốc kém chất lượng hoặc nhân viên của hãng không đến thu lại thuốc thì chắc chắn cửa hàng không thể biết. “Đơn cử, với một loại men tiêu hóa bị thu hồi năm 2011, nhà thuốc tình cờ biết được sản phẩm này bị ngừng lưu hành là do khách hàng đọc báo rồi nói lại. Tuy nhiên, đợi mãi nhưng chúng tôi cũng chẳng thấy ai đến thu hồi. Cũng may là nhà thuốc chỉ còn 2 - 3 vỉ nên đành bỏ đi, chứ nếu có nhiều thì không biết xử lý thế nào” - bà Yến băn khoăn.

Không dễ kiểm soát

Một dược sĩ trưởng khoa dược ở một bệnh viện tại Hà Nội cho biết tháng nào ông cũng nhận được thông tin thuốc kém chất lượng, đề nghị phải thu hồi. Tuy nhiên, việc thu hồi những loại thuốc này hoàn toàn trên tinh thần tự giác chứ không có ai giám sát rằng bệnh viện đã sử dụng bao nhiêu, nay còn thế nào…

“Chẳng hạn, các thuốc chứa hoạt chất Buflomedil, do gây ra những phản ứng có hại nghiêm trọng trên tim mạch và thần kinh, có thể dẫn đến tử vong mà Cục Quản lý dược vừa có văn bản thông báo đình chỉ lưu hành, yêu cầu dừng ngay việc kê đơn, sử dụng. Thời điểm chúng tôi nhận được văn bản, qua kiểm kê, khoa dược còn khoảng 20 ống thuốc chứa hoạt chất này nên đã niêm phong và trả lại đơn vị phân phối. Tuy nhiên, nếu bệnh viện lờ đi thì cũng không có đơn vị nào đứng ra kiểm kê, đối chứng để thu hồi” - ông lo ngại. 

Cũng theo dược sĩ nêu trên, lâu nay, việc thu hồi thuốc là do doanh nghiệp sản xuất, công ty phân phối đứng ra thực hiện nhưng nếu không bị cơ quan quản lý thúc ép thời gian thì chẳng ai dại gì thu hồi ngay. “Hiện tượng này cũng có thể xảy ra ở các nhà thuốc. Không loại trừ trong lúc “tranh tối, tranh sáng”, vì lợi nhuận, họ vẫn cố tình bán thuốc bị thu hồi cho bệnh nhân. Với loại hàng hóa đặc biệt như thuốc thì bệnh nhân thông thường không thể biết đâu là loại kém chất lượng. Vì thế, họ luôn mua theo đơn của bác sĩ hay sự tư vấn của nhân viên nhà thuốc” - ông phân tích.  

Một đại diện Cục Quản lý dược cũng thừa nhận với hơn 40.000 nhà thuốc trên cả nước và hơn 20.000 số đăng ký thuốc đang lưu hành, việc giám sát thu hồi sản phẩm kém chất lượng là chuyện không đơn giản. Điều đáng nói là trong hàng ngàn loại thuốc bị phát hiện kém chất lượng và phải xử lý thu hồi những năm qua, phần lớn trước đó đều đã được Cục Quản lý dược hay sở y tế địa phương thẩm định về chất lượng, cấp số đăng ký và cho phép lưu hành, trong đó thuốc nhập khẩu chiếm số lượng rất nhiều. Vì thế, dư luận không khỏi băn khoăn rằng phải chăng vì việc cấp phép lưu hành cho những loại thuốc ngoại quá dễ dàng nên đã để nhiều sản phẩm không bảo đảm chất lượng lọt ra thị trường?

Tác hại khôn lường

Dược sĩ Lê Quốc Thịnh, Trưởng Khoa Dược Bệnh viện 71 Trung ương, cho biết có thể với vài bệnh lý thông thường, nếu trót uống phải thuốc kém chất lượng cũng không bị ảnh hưởng nhiều nhưng với bệnh mãn tính thì sẽ vô cùng nguy hiểm.

“Chẳng hạn, với một bệnh nhân bị đái tháo đường được chỉ định sử dụng thuốc hạ đường huyết nhưng do lỡ uống phải thuốc kém chất lượng khiến đường huyết chẳng những không xuống mà lại lên vù vù thì khác gì đẩy họ đến chỗ chết. Hay như thuốc hạ huyết áp, nếu mua phải loại đã mất tác dụng thì biến chứng sẽ rất khôn lường, thậm chí mất mạng. Đó là chưa kể thuốc kém chất lượng có thể chứa các chất có tác dụng phụ gây hại sức khỏe” - ông Thịnh khuyến cáo.

Đến nay, không ai biết được đã có bao nhiêu loại thuốc kém chất lượng được bệnh nhân bỏ tiền ra mua mà bệnh vẫn nguyên vẹn, thậm chí nặng thêm. Tuy nhiên, theo nhiều nhà thuốc, họ chưa từng gặp bệnh nhân nào mua thuốc rồi nghe tin nó kém chất lượng mà mang trả lại.

Điều đáng nói nữa là từ trước đến nay, chưa có cơ quan nào lên tiếng bồi thường cho bệnh nhân nếu họ chẳng may bị kê đơn hay mua phải thuốc kém chất lượng. “Chúng tôi từng đề nghị người dân nếu mua phải loại thuốc kém chất lượng phải trả lại ngay cho người bán nhưng nếu đã trót uống rồi thì cũng đành chịu!” - TS Nguyễn Văn Yên, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội, thừa nhận.

 

Một dược sĩ cảnh báo nếu cơ quan quản lý không có chế tài xử phạt nghiêm minh thì mỗi năm, hàng ngàn loại thuốc kém chất lượng lại tiếp tục đổ vào Việt Nam và không loại trừ nước ta có nguy cơ trở thành “bãi rác” thuốc “dỏm” của các nước công nghiệp phát triển.

 

Phớt lờ chuyện đền bù TS Trịnh Văn Lẩu, nguyên viện trưởng Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương, cho rằng số lượng thuốc bị thu hồi có tần suất dày đặc hơn chưa hẳn do tiền kiểm thiếu chặt chẽ mà là vì công tác hậu kiểm được thực hiện thường xuyên hơn. Những năm qua, Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương và hệ thống kiểm nghiệm thuốc trên cả nước đã tăng cường kiểm tra, xét nghiệm thuốc. Hằng tháng, Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương đều cử cán bộ lấy mẫu thuốc ngẫu nhiên trên thị trường về kiểm nghiệm và báo cáo Cục Quản lý dược.  Theo TS Lẩu, ngoài một số loại thuốc nhập khẩu có thể bị ảnh hưởng khí hậu thì những sản phẩm chỉ chạm vạch về giới hạn nhiễm khuẩn, chưa chuẩn về màu sắc như công bố hay hàm lượng thiếu chút ít… cũng vẫn được đơn vị kiểm nghiệm báo cáo về cơ quan quản lý. Ông Lẩu khẳng định khi kiểm nghiệm phát hiện thuốc kém chất lượng, chính doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu là nơi chịu trách nhiệm và sẽ phải đi thu hồi. “Tuy nhiên, về quyền lợi của bệnh nhân trong chuyện này, chưa thấy đơn vị nào có ý đền bù cho họ” - ông nêu bất cập.   D.Thu

Nhan nhản thuốc bị đình chỉ, thu hồi Chỉ trong vài tháng gần đây, trên các phương tiện thông tin đại chúng xuất hiện nhan nhản các tên thuốc bị đình chỉ lưu hành, thu hồi hoặc rút số đăng ký.  Trong đó, phải kể đến thuốc chống ung thư DBL oxaliplatin 100 mg (của Úc), thuốc điều trị tăng huyết áp Apo - Atenol (Canada), thuốc trị tim mạch Aspirin pH8 500 mg (Công ty Tipharco), thuốc an thần Mimosa (Công ty Cổ phần Dược phẩm OPC), kháng sinh Ceplor VPC 250 mg (Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long), thuốc tim mạch Acipta (Ấn Độ), thuốc giảm đau hạ sốt Piroxicam capsules USP 20 mg (Ấn Độ), thuốc trị tim mạch - huyết áp Dospirin (Công ty Cổ phần S.P.M), thuốc trị dạ dày Omepro (Ấn Độ), thuốc điều trị cơ xương khớp Diclofenac (Công ty Cổ phần Dược Trung ương Mediplantex), các thuốc chứa hoạt chất Buflomedil điều trị rối loạn tuần hoàn não…   K.Anh

 

 

Bài và ảnh: NGỌC DUNG

Lồng đèn nhựa Trung Quốc có chất gây ung thư

* Châu Âu thu hồi đồ chơi Trung Quốc

TT - Kết quả phân tích cho thấy mẫu lồng đèn nhựa xuất xứ từ Trung Quốc có chứa chất cadimi (Cd) cao hơn 123 lần mức cho phép. Cd có thể gây ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi, dị tật thai nhi...

Đây là một trong ba kim loại (hai loại còn lại là chì và thủy ngân) độc hại nhất với cơ thể người.

Lồng đèn nhựa Trung Quốc tiếp tục chiếm lĩnh thị trường mùa trung thu năm nay. Trong ảnh: tràn ngập lồng đèn nhựa Trung Quốc ở đường Lương Như Học, Q.5, TP.HCM - Ảnh: T.T.D.

Gấp 123 lần mức cho phép

Để tìm hiểu độ an toàn của lồng đèn, chúng tôi đã chọn ngẫu nhiên hai chiếc lồng đèn nhìn khá đáng yêu, một mua ở siêu thị và một ở tiệm bán lồng đèn trên phố. Mẫu thứ nhất là một chú chuồn chuồn có đôi cánh màu xanh, điểm vài bông hoa màu xanh da trời với đôi mắt xanh biếc. Khi lắp pin vào, lồng đèn chuồn chuồn đưa đôi cánh lên xuống nhịp nhàng. Mẫu thứ hai là một lồng đèn nhựa hình con chim vừa biết vỗ cánh lại biết chạy nhảy tung tăng nếu lắp pin vào sử dụng. Đẹp, giá không rẻ (từ 65.000-75.000 đồng/chiếc), lại được ghi xuất xứ rõ ràng, có nhà nhập khẩu hẳn hoi... là những lý do khiến nhiều ông bố, bà mẹ vô tư “rinh” về nhà những chiếc lồng đèn nhựa như trên.

Hai mẫu lồng đèn này được đưa đến Viện Khoa học vật liệu ứng dụng và Viện Công nghệ hóa học kiểm tra. Theo kết quả kiểm nghiệm, thành phần nhựa trong hai mẫu lồng đèn nói trên không độc hại. “Dù sản phẩm của hai nhà phân phối khác nhau, của hai địa chỉ sản xuất khác nhau nhưng đều có chung một nguyên liệu sản xuất là nhựa APS (nhựa tái chế) và PE” - TS Trần Ngọc Quyển, phó trưởng phòng vật liệu - hóa dược Viện Khoa học vật liệu ứng dụng, cho biết. Tuy nhiên, nhà phân phối chỉ ghi chung chung hoặc ghi không đúng thành phần như kết quả kiểm nghiệm. Lồng đèn con chuồn chuồn chỉ được ghi chung chung về thành phần là “nhựa”, còn lồng đèn con chim thì ghi sai thành phần gồm nhựa PP, PE mà không phải là APS và PE.

Đáng chú ý, kết quả kiểm nghiệm nói trên ở mẫu lồng đèn con chuồn chuồn cho thấy hàm lượng Cd trong sơn phủ rất cao: 7.390 microgram/kg (muối cadimi sử dụng như là chất tạo màu trong nhiều loại nhựa). Lượng Cd này gấp đến 123 lần mức cho phép trong Bộ tiêu chuẩn an toàn đồ chơi trẻ em do Bộ Khoa học - công nghệ ban hành ngày 4-5-2011. Ông Hoàng Lâm, phó giám đốc Trung tâm Tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3, cho biết: “Lượng Cd được phép có trong đồ chơi trẻ em theo tiêu chuẩn Việt Nam là 60 microgram/kg, nếu trên 7.000 là quá cao”.

Lồng đèn nhựa Trung Quốc tràn ngập phố Hàng Mã (Hà Nội) - Ảnh: Nguyễn Khánh

Gây ung thư, dị tật thai nhi...

TS Quyển cho biết Cd là một trong ba kim loại được coi là nguy hiểm nhất đối với cơ thể con người (hai thứ còn lại là chì và thủy ngân). Cd gây ngộ độc do cạnh tranh với một số kim loại (canxi, kẽm, sắt...) là thành phần chính của nhiều vi chất và men sinh hóa có tác dụng sinh học trong cơ thể. Quá trình tranh chấp - trao đổi của Cd với các kim loại khác có thể gây đảo lộn nhiều quá trình sinh học trong cơ thể và là nguyên nhân dẫn đến nhiều loại bệnh như loãng xương, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi, thiếu máu và tăng nguy cơ gây dị dạng cho thai nhi (đối với phụ nữ có thai). Tổ chức Y tế thế giới cho phép ngưỡng tối đa đối với người lớn là từ 20-40 microgram/ngày (lượng Cd trong nước uống, thực phẩm khoảng 10 microgram/ngày/người lớn), nhưng chỉ có 5-10% trong số đó thật sự vào cơ thể.

Nguy hiểm nhất của đồ chơi, lồng đèn nhiễm Cd với hàm lượng quá cao là Cd tích lũy nhiều trong thận và chỉ phát bệnh sau nhiều năm tiếp xúc. “Màu sắc trong mấy cái lồng đèn nhựa này rất dễ bong tróc, chỉ cần tiếp xúc, cầm nắm là trẻ dễ bị thôi nhiễm Cd rồi. Nguy hiểm nhất là ở chỗ đó chứ không phải trẻ chỉ cắn, ngậm lồng đèn mới bị tác hại” - TS Quyển cảnh báo. Ngoài vấn đề có kim loại độc hại, các loại lồng đèn nhựa nói trên còn có cả pin, rất độc nếu trẻ nhỏ chơi, cắn, ngậm và nhựa cũng khó phân hủy, ảnh hưởng cho môi trường.

Mẫu lồng đèn con chuồn chuồn đã được xét nghiệm có chất độc gấp 123 lần mức cho phép - Ảnh: Mỹ Dung

MỸ DUNG

Châu Âu thu hồi đồ chơi Trung Quốc Liên minh châu Âu (EU) mới đây đã ra lệnh thu hồi 15 mặt hàng đồ chơi và trang phục trẻ em có xuất xứ Trung Quốc do các sản phẩm này chứa nhiều thành phần gây hại cho sức khỏe trẻ em. Các sản phẩm trên đều bị xếp vào hàng “nguy hiểm” đối với trẻ em và bị cấm tiêu thụ tại thị trường châu Âu. Theo Reuters, đây là động thái mới nhất trong chiến dịch chống hàng kém chất lượng từ Trung Quốc. Ngày 1-8, Ủy ban châu Âu (EC) phát động cuộc vận động chống hàng giả với tên gọi “Đừng để một tai nạn làm hỏng mùa hè của bạn”. EC đã chi 87.000 USD để sản xuất bộ phim tuyên truyền chống hàng giả mà đa số nhập khẩu từ Trung Quốc. AFP dẫn lời các quan chức thuộc Ủy ban Doanh nghiệp và công nghiệp châu Âu cho biết giày dép trẻ em xuất xứ từ Trung Quốc có hàm lượng chrome vượt quá sáu lần mức cho phép. Trong khi đó, lượng kim loại và các chất độc hại trong đồ chơi Trung Quốc luôn bị xếp vào diện “nguy hiểm”. ĐÔNG PHƯƠNG

Lồng đèn Trung Quốc đội lốt Hàn Quốc Gần đến Tết Trung thu, tại nhiều tiệm bán lồng đèn ở TP.HCM và trong các siêu thị, không khí mua bán các loại lồng đèn khá rôm rả. Tại tiệm bán lồng đèn trên đường Nguyễn Sơn, Q.Tân Phú, mới hơn 9g ngày 22-9 nhiều ông bố, bà mẹ đã nhộn nhịp đưa con đi chọn lồng đèn. Ở đây có rất nhiều loại lồng đèn với nhiều chất liệu như bóng kính hình ngôi sao, hình cá chép rồi lồng đèn nhựa hình cá chép, hình thỏ, hình chim (Việt Nam) nhưng sinh động và đa dạng hơn là lồng đèn nhựa hình các loại thú, siêu nhân... chạy bằng pin có xuất xứ từ Trung Quốc. Rất nhiều trẻ nhỏ vào mua đã chọn ngay chiếc lồng đèn siêu nhân, hình thú của Trung Quốc. Chị Minh, một khách hàng có hai bé trai nằng nặc đòi mua cho bằng được lồng đèn nhựa hình siêu nhân, phân trần: “Tôi cũng muốn mua cho con lồng đèn của Việt Nam làm, nhưng mấy đứa cứ đòi cái này thôi”. Và chị Minh cũng tự trấn an rằng các con chị đã lớn (khoảng 6, 8 tuổi) và hàng cũng có xuất xứ đàng hoàng nên “chắc an toàn”. Theo lời người bán hàng, năm nay những khách “đi một mình” (không có con nhỏ đi kèm) thì phần lớn chọn lồng đèn truyền thống của Việt Nam làm. Khảo sát tại nhiều điểm bán lồng đèn khác cho thấy tình trạng các loại lồng đèn có xuất xứ từ Trung Quốc nhưng người bán khẳng định là Hàn Quốc,Thái Lan khá phổ biến. Tại đường Cộng Hòa (Q.Tân Bình), hàng loạt dãy hàng bày bán lồng đèn bằng giấy, nhựa có giá 10.000-50.000 đồng được treo biển “đèn lồng Hàn Quốc”. Tuy nhiên theo tìm hiểu của chúng tôi, tất cả các loại lồng đèn dạng này đều được nhập từ Trung Quốc. Còn tại Hà Nội, ngày 22-9 trên khắp dãy phố Hàng Mã lan sang cả phố Hàng Khoai, đồ chơi trung thu cho trẻ em được bày bán rất phong phú. Chị Hồng, một chủ hàng trên phố Hàng Mã, cho biết ngoài trống, mặt nạ, đèn ông sao..., lồng đèn là đa dạng nhất với đủ loại to nhỏ và màu sắc khác nhau. Không ngần ngại cung cấp xuất xứ sản phẩm, chị Hồng thẳng thắn cho biết 100% là hàng sản xuất ở Trung Quốc. Được làm bằng nhựa, các loại lồng đèn đều có chức năng như nhau là nhạc, đèn nhấp nháy... Giá tăng hơn 30% so với năm trước, mỗi loại lồng đèn một giá tùy theo kích thước và mẫu mã. Loại nhỏ có cán để cầm, thường chỉ dành cho các em từ 2-5 tuổi, có giá 25.000-80.000 đồng/chiếc. Loại to một chút được bán với giá 120.000-150.000 đồng/chiếc. Loại đặc biệt nhất năm nay là lồng đèn để treo hoặc để ở góc phòng khách, có giá 800.000 đồng/chiếc. Cũng được làm từ chất liệu nhựa, những chiếc lồng đèn này nổi bật do xung quanh có trang trí, chạm trổ hoa văn rất bắt mắt. MỸ DUNG - LÊ SƠN - LÊ THANH Siết chặt kiểm tra đồ chơi trẻ em Đại diện Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM cho biết trong thời gian từ tháng 8 đến nửa đầu tháng 9, đơn vị thực hiện kiểm tra trên mười vụ liên quan đến các mặt hàng đồ chơi trẻ em ở địa bàn TP. Kết quả kiểm tra cho thấy còn nhiều vụ vi phạm liên quan đến việc đồ chơi nhập lậu, vi phạm việc dán tem nhãn nhập khẩu, hợp chuẩn hợp quy cũng như các đồ chơi bạo lực bị cấm như súng, kiếm. Theo quản lý thị trường, hàng trăm sản phẩm nhập lậu, hàng cấm đều bị tịch thu, tiêu hủy theo quy định, tuy nhiên không tiến hành kiểm định hàm lượng chất độc hại có trong sản phẩm. Trong thời gian tới, đơn vị sẽ tăng cường kiểm tra các mặt hàng đồ chơi trẻ em tại khắp các điểm bày bán trên địa bàn TP. Đơn vị sẽ tổ chức lấy mẫu đem kiểm định nếu phát hiện những nghi ngại về chất lượng, hàm lượng độc tố có trong sản phẩm. LÊ SƠN

Vụ 14 công nhân chết cháy ở Nga: Nỗi đau xé lòng ngày trở về!

Chủ Nhật, 23/09/2012 13:41

(NLĐO)- Sân bay Nội Bài một ngày đẫm đầy nước mắt đón thi hài 14 lao động Việt Nam chết cháy ở Nga. Những mái đầu bạc, với khuôn mặt già nua, khắc khổ ngóng chờ di hài con về. Những đứa con thơ, khắc khoải đợi mong thấy hình hài mẹ cha lần cuối.

Đúng 8 giờ 5 phút sáng nay 23-9, sau hơn mười giờ bay, chuyến bay mang số hiệu VN194 của hãng Hàng không quốc gia Việt Nam, đã hạ cánh xuống sân bay Nội Bài, mang theo thi hài và di hài của 14 nạn nhân người Việt bị chết cháy tại một xưởng may ở thị trấn Yegoryevsk, ngoại ô Moscow (Nga) vào chiều ngày 11-9 vừa qua.         

Chị Trần Thị Phượng và cháu Trần Ngọc Minh khóc nấc bên di ảnh chị Trần Thị Châu

 

Những người nông dân này ra đi với biết bao khát vọng. Thế nhưng, ngày họ trở về, là những thân xác không nguyên vẹn. Người thân của họ đang phải chịu đựng những nỗi đau xé lòng.

Mới hơn 5 giờ sáng, tại sân bay Nội Bài, phóng viên Báo Người Lao động gặp anh Đặng Quang Vĩnh, là bác họ của 2 nạn nhân Đặng Quang Ngọc và Đặng Quang Thành. Anh Vĩnh bảo, gia đình thuê 2 xe cấp cứu của bệnh viện để chở thi hài của 2 em về. Gia đình đi một mạch từ quê Nghệ An lúc 9 giờ tối hôm qua (22-9), hơn 4 giờ sáng nay (23-9) thì ra đến sân bay. 

Bố mẹ của Đặng Quang Ngọc và Đặng Quang Thành không đủ sức để ra đưa con về. Họ vật vã suốt hơn 10 ngày qua.  Đại diện gia đình có cụ Đặng Quang Dương là trưởng tộc họ Đặng, cùng 8 người thân thích nội ngoại nữa.

Những cô, chú, anh, chị từ Quảng Bình, Nghệ An, Thanh Hóa, Hải Dương của 14 nạn nhân chết cháy tại Nga, lên sân bay từ rất sớm. Suốt nhiều đêm không ngủ. Chú Diến, bố của nạn nhân Phan Hồng Phong ở Quảng Bình, đôi mắt thâm quầng và cố gắng tỏ rắn rỏi để không rơi nước mắt bảo: "Vợ Phong ở nhà làm ruộng. Phong còn hai con nhỏ, đứa lớn chưa đầy 5 tuổi, đứa bé mới lên 3. Làm sao vợ con nó sống nổi đây cháu ơi".

8 giờ 5 máy bay hạ cánh. Thời gian trôi qua thật nặng nề. Hàng trăm con mắt ngóng chờ những người xấu số. Thêm nửa giờ đồng hồ trôi qua, vẫn chưa có cỗ quan tài nào xuất hiện.

9 giờ vẫn chưa có thêm thông tin gì. Những nhân viên kho và nhân viên an ninh của sân bay trấn an: " các bác, các anh, chị cố đợi. Đại diện Đại sứ quán đang làm thủ tục với sân bay".

Em Vũ Trung Hiếu ở Thanh Miện (Hải Dương) thất thần ngóng trông thi hài của cả cha và mẹ là Vũ Xuân Thu và Trần Thị Hoản

 

9 giờ 15, di hài của 5 nạn nhân đầu tiên được mang ra trong những tiếng khóc nấc. Tiếng khóc xé lòng của chị Trần Thị Phượng khi nhìn thấy di hài của em gái mình là Trần Thị Châu ( Kim Liên, Nam Đàn, Nghệ An). Không ai cầm được nước mắt khi con trai của chị Châu, cháu Nguyễn Ngọc Minh, 10 tuổi, cầm di ảnh mẹ và gục đầu khóc tức tưởi. Đã hơn 4 năm rồi, mẹ đã về thăm Minh đâu. Nay gặp lại, mẹ đạ về với đất. Em trai Minh còn nhỏ quá, mới chỉ 4 tuổi đầu.

Anh Nguyễn Quang Thân là anh ruột của anh Nguyễn Quang Thể ở Như Thanh, Thanh Hóa. Anh Thân nghẹn lời: "Thể đi ngày 26-7 (âm lịch) năm 2010, và cũng chết vào ngày 26-7 (âm lịch) năm 2012. Ngày đi cũng là ngày giỗ em tôi. Đau đớn quá".

Không những mất đi người em trai, mà vợ anh Thể, là chị Nguyễn Thị Thoài cũng chết cùng chồng. "Nó để lại đứa con trai 3 tuổi ở cùng bà nội 67 tuổi. Giờ đây, hai bà cháu biết nương tựa vào ai để mà sống hả trời" - anh Thân nấc lên.

10 giờ, 9 chiếc quan tài tiếp theo được đưa ra. Những tiếc nấc nghẹn ngào lại vang lên. Những giọt nước mắt của người thân bên thi hài của những nạn nhân xấu số.

Hình ảnh chị Dung, vợ anh Phong ở Quảng Bình thủ phục bên quan tài chồng khóc ngất, và đứa con chị, cháu Ánh Nguyệt mới hơn 4 tuổi mếu máo sau lưng mẹ, đã làm không một ai có thể cầm lòng.

Chị Dung ở Quảng Bình phủ phục, khóc nấc bên di hài của chồng là anh Phong

 

Không ai trong số những người thân của những người xấu số, mà phóng viên Báo Người Lao độnggặp sáng nay tại sân bay Nội Bài, lại nghĩ đi đón con em mình trong hoàn cảnh trớ trêu thế này. Ngày đưa tiễn, với biết bao nụ cười của niềm hy vọng. Nay, cũng tại nơi này, họ phải nhận di hài của người thân. Những đôi mắt thất thần, như dại đi. Họ đã khóc và đau đớn suốt hơn mười ngày nay - kể từ khi nhận được hung tin. Nước mắt dường như đã cạn.

Các nạn nhân đều giống nhau cái nghèo. Vì miếng cơm, manh áo, nhiều người trong số họ phải cầm cố tài sản, vay mượn ngân hàng để có tiền đi xuất khẩu lao động. Ra đi với ước vọng thoát nghèo, nhưng nghiệt ngã thay, họ đã phải đánh đổi bằng mạng sống.

Trong số 14 nạn nhân, gồm 8 nữ và 6 nam. Có những người tuổi mới đôi mươi, với bao khát vọng còn dang dở. Đó là Đặng Quang Thành và Đặng Quang Ngọc, là hai anh em họ, đều ở xóm 8, xã Bảo Thành, Yên Thành ( Nghệ An). Có 2 cặp vợ chồng nghèo đói, đó là vợ chồng anh Vũ Xuân Thu - Trần Thị Hoản ( Thanh Miện, Hải Dương); vợ chồng Nguyễn Quang Thế - Nguyễn Thị Thoài ( Như Thanh, Thanh Hóa) đều chết, để lại những đứa con thơ dại.

Những người mẹ mất con, vợ mất chồng, con mất mẹ. Nỗi đau chồng lên nỗi đau. Nhìn mái đầu bạc của những khuôn mặt già nua, khắc khổ đang rơi lệ. Nhìn bé Ánh Nguyệt, cháu Hiếu, cháu Minh… khóc ngất bên di hài bố, mẹ chúng, ai không rơi lệ đây.

11 giờ , chiếc xe đón di hài người thân cuối cùng lăn bánh, rời sân bay Nội Bài, đưa những nạn nhân về an nghỉ tại quê hương, mang theo vào lòng đất khát vọng thoát nghèo và để lại nỗi đau xé lòng, nỗi đau khôn nguôi cho người thân.

 

Những hình ảnh xé lòng đón di hài người thân trở về

 

Nỗi đau hiển hiện khi làm thủ tục nhận thi hài người thân

 

Hộ chiếu và di vật của nạn nhân Trần Thị Mậu

 

Xé lòng nhận thi hài người thân

 

Di hài nạn nhân được đưa vào những chiếc túi để thân nhân đưa về

 

Nỗi đau khôn xiết của thân nhân người tử nạn

 

Em Nguyễn Ngọc Minh và bác Trần Thị Phượng khóc nghẹn mang hoa đón di hài mẹ là Trần Thị Châu

 

Cháu ơi, cháu về nhà như thế này ư

 

Nỗi đau xé lòng bên di hài người thân

 

Ngày về đẫm nước mắt người thân

 

Chị Dung và con gái Ánh Nguyệt khóc nghẹn đón chồng và cha là anh Phong

 

Cha ơi, cha về với con thế này sao

 

Xe đưa các nạn nhân về nhà

 

Ra đi với hy vọng, trở về trong nỗi đau khôn nguôi

Bài và ảnh: Văn Duẩn