BBC - 30/10/2013
Ngô Đình Diệm (thứ hai từ trái) trong một tấm ảnh chụp cả gia đình
Thứ Bảy ngày 2/11 sắp tới sẽ là tròn 50 năm ngày ông Ngô Đình Diệm, tổng thống đầu tiên của Việt Nam Cộng hòa, bị sát hại trong một cuộc đảo chính vào năm 1963 cùng với bào đệ của ông là Cố vấn Ngô Đình Nhu.
Hiện nay, các cộng đồng người Việt ở hải ngoại đã tưởng niệm hoặc đang chuẩn bị lễ tưởng niệm hai ông đồng thời nhắc nhớ lại thời kỳ Đệ nhất Cộng hòa ở miền Nam Việt Nam do hai ông lãnh đạo.
Thánh lễ tưởng niệm
Thánh lễ bắt đầu vào lúc 11h và sẽ do Linh mục Mai Đức Vinh chủ tế.Giáo xứ Việt Nam Paris tại thủ đô Pháp quốc thông báo sẽ tổ chức lễ giỗ cho hai ông Diệm-Nhu vào ngày 2/11 tới với sự tham gia của ông Ngô Đình Quỳnh, thứ nam của ông Ngô Đình Nhu.
Vào cuối buổi lễ sẽ diễn ra buổi giới thiệu và bán sách ‘Le République du Vietnam et les Ngô Đình’ (Việt Nam Cộng hòa và dòng họ Ngô Đình) do các con của ông bà Ngô Đình Nhu và Trần Lệ Xuân là Ngô Đình Lệ Quyên và Ngô Đình Quỳnh cùng với bà Jacqueline Willemetz chấp bút từ di cảo của bà Trần Lệ Xuân.
Trước đó, hôm 26/10, tại Boston thuộc tiểu bang Massachusetts của Hoa Kỳ đã diễn ra lễ ‘Kỷ niệm lần thứ 50 ngày giỗ cố Tổng thống Ngô Đình Diệm’ cùng với kỷ niệm ngày lập quốc của Việt Nam Cộng hòa vào ngày 26/10 năm 1956.
Hình ảnh trên video được lan truyền trên mạng cho thấy bàn thờ ông Diệm dựa trên nền cờ vàng ba sọc đỏ (quốc kỳ của Việt Nam Cộng hòa) và buổi lễ có sự tham gia của đông đảo Việt kiều, phần lớn đã lớn tuổi.
Ông Diệm là một nhân vật gây tranh cãi
Một số cựu quân nhân của quân lực Việt Nam Cộng hòa đã chào di ảnh của cố Tổng thống Diệm.
Tại buổi lễ, sau lễ chào quốc kỳ Việt Nam Cộng hòa và Mỹ, những người tham dự đã dành phút mặc niệm ‘chí sỹ Ngô Đình Diệm suốt cuộc đời vì nước vì dân đã bị thảm sát vì bất khuất trước thế lực đại cường và vì quyết tâm bảo vệ quyền dân tộc tự quyết’, theo lời của người dẫn chương trình.
Tổng thống đầu tiên
Ngô Đình Diệm sinh năm 1901 tại làng Đại Phong, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình thuộc Trung phần Việt Nam. Ông là tổng thống đầu tiên của Việt Nam Cộng hòa cho đến ngày ông bị sát hại vào ngày 2/11 năm 1963.
Ông bị các tướng dưới quyền đảo chính sau hàng loạt hành động phản kháng của Phật giáo bị chính quyền của ông đàn áp đẫm máu. Hành động đảo chính này được cho là ‘do Mỹ giật dây’ để thay ngựa giữa dòng.
Kể từ sau khi hai anh em Ngô Đình Diệm và Ngô Đình Nhu bị sát hại, dòng họ Ngô Đình cũng trải qua nhiều biến cố.
Hai người con gái của Ngô Đình Nhu và Trần Lệ Xuân là Ngô Đình Lệ Thủy và Ngô Đình Lệ Quyên lần lượt qua đời vào năm 1967 và 2012 vì tai nạn giao thông.
Bản thân bà Trần Lệ Xuân cũng sống những năm tháng cuối đời trong lặng lẽ và qua đời hồi năm 2011 ở một bệnh viện ở Rome ở tuổi 87.
Hiện nay, giới trẻ Việt Nam trong nước nhiều người không biết gì về ông Ngô Đình Diệm ngoài việc ông là tổng thống của miền Nam ngày xưa.
