Quỳnh Chi, phóng viên RFA, Bangkok
2011-12-13
Sáng nay, phiên tòa xét xử những người theo đạo Phật giáo Hòa Hảo là ông Nguyễn Văn Lía và ông Trần Hoài Ân với tội danh “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước” theo điều 258 BLHS Việt Nam vừa kết thúc với bản án lần lượt là 5 năm và 3 năm tù giam.
ảnh Thu Trâm danlambao-Ống Nguyễn Văn Lía (bên trái) ông Trần Hoài Ân, mặc áo trắng, bên phải, ngồi ngoài cùng .
Tám tháng sau ngày ông Nguyễn Văn Lía bị bắt, phiên tòa diễn ra tại Tòa án Nhân dân huyện Chợ Mới, An Giang - bắt đầu lúc 8 sáng và kết thúc sau đó 3 tiếng đồng hồ.
Gia đình bị ngăn chặn không được tham dự
Phía gia đình ông Trần Hoài Ân có 2 người tham dự phiên tòa; gia đình ông Lía chỉ có một người thân duy nhất là anh Nguyễn Thế Lữ, con trai út của ông Lía. Anh nói:
-“Ba tôi bị án 5 năm"
-“Bản án làm một số bác đồng đạo tham dự phiên tòa không đồng ý. Tòa cho rằng cha tôi lợi dụng tự do tôn giáo truyền bá tư tưởng thông qua đĩa CD để chống phá nhà nước”.
Theo bà Trần Thị Bạc Lớn (vợ ông Lía) trước khi phiên tòa bắt đầu, từ lúc sáng sớm, công an đã chặn các lối đi quanh nhà bà cũng như vào nhà để ngăn cản họ không được tham dự phiên tòa. Bà cho biết, mặc dù bà chỉ xin được ra khỏi nhà và đứng ngoài để theo dõi phiên tòa xét xử chồng bà nhưng cũng bị lực lượng công an ngăn cản. Bà nói:
-“ Từ sáng đến giờ công an mấy chục người vô nhà ngăn cản không cho tôi đi dự phiên tòa. Tôi có nói là đã 8 tháng không thấy mặt chồng mà họ cũng không cho đi. Mẹ chồng tôi đã chín mươi mấy tuổi mà cũng không được đến nơi xử. Chỉ có mình con trai út của tôi là có giấy triệu tập thôi.
bà Trần Thị Bạc Lớn (vợ ông Lía)
-“ Từ sáng đến giờ công an mấy chục người vô nhà ngăn cản không cho tôi đi dự phiên tòa. Tôi có nói là đã 8 tháng không thấy mặt chồng mà họ cũng không cho đi. Mẹ chồng tôi đã chín mươi mấy tuổi mà cũng không được đến nơi xử. Chỉ có mình con trai út của tôi là có giấy triệu tập thôi.”
-“Y´ là tôi xin ra đó tôi ngồi ở ngoài thôi nhưng cũng không được.”
Ô. Nguyễn văn Lía (người đầu tiên bên phải) cùng phái đoàn PGHH đi gặp Ủy Ban Tôn Giáo Quốc Tế Hoa Kỳ tại Saigòn vào tháng 05, 2009.Cùng với 9 người đồng đạo của ông Lía, anh Nguyễn Thế Lữ nhận giấy báo tham dự phiên tòa cách đây 2 ngày. Tất cả các thân nhân khác của bị cáo đều bị ngăn cản khi muốn đến nơi diễn ra phiên xử. Thậm chí, anh Luật, con trai thứ tư của ông Lía còn bị tịch thu bằng lái xe nhằm ngăn không cho anh đến phiên tòa. Anh nói:
-“Tôi tên là Luật, là con thứ tư trong gia đình. Lúc sáng, tôi đã bị tịch thu bằng lái xe”.
Kể về không khí phiên tòa, anh Nguyễn Thế Lữ cho biết:
-“Công an bao vây nơi diễn ra phiên xử và chặn một đoạn đường khá dài. Họ cho công an và những người không liên quan vào phiên tòa rất nhiều.”
Điểm đặc biệt của phiên toà là cả gia đình ông Lía và gia đình ông Ân đều không mời luật sư tham gia bào chữa vì theo họ, vai trò luật sư cũng sẽ rất mờ nhạt nếu có. Bà Trần Thị Bạc Lớn cho biết:
-“Tôi không mướn luật sư. Bây giờ tòan là người của “cán bộ” không thôi, làm sao can thiệp được. Mấy người đồng đạo bị xử trước cũng vậy”.
-“Công an bao vây nơi diễn ra phiên xử và chặn một đoạn đường khá dài. Họ cho công an và những người không liên quan vào phiên tòa rất nhiều.”
anh Nguyễn Thế Lữ
Chính vì không có luật sư biện hộ, trước tòa, ông Lía cố gắng biện hộ cho mình. Anh Lữ nói:
-“Trong phòng lúc đó có khảng 10 người công an, khi người ta cho ba tôi trình bày ngắn gọn mà ba tôi nói hơi nhiều nên người ta cắt ngang và mang ra ngoài”.
-“Đại ý, cha nói là ở Việt Nam không có tự do tín ngưỡng”.
Trước đó, khi gia đình vào thăm ông Lía vào tháng trước, đã được ông cho biết sức khỏe tiều tụy, bị cạo đầu và bị bóp xương sườn vì không chịu nhận tội. Theo vợ ông Lía, đó là nơi vết thương cũ chưa lành vì năm ngoái, ông bị một nhóm người chặn đánh gãy sáu xương sườn và chảy máu lỗ tai. Cho đến nay, nhóm người này vẫn chưa được xác định danh tính nhưng trao đổi với đài RFA, anh Lữ cho biết gia đình nghi ngờ đó là công an giả dạng bởi vì theo họ, ông Lía đi đâu cũng có công an theo dõi. Anh Lữ cho biết tình trạng sức khỏe của ông Lía tại phiên toà.
-“Mắt ba tôi tiều tụy và ốm yếu, tay chân sưng táy, lưng bầm tím. Công an cũng lôi xốc cha tôi, đau quá nên cha tôi la rất lớn.
-“Mắt ba tôi tiều tụy và ốm yếu, tay chân sưng táy, lưng bầm tím. Công an cũng lôi xốc cha tôi, đau quá nên cha tôi la rất lớn.
anh Nguyễn Thế Lữ
Cũng theo anh Lữ, trước tòa, ba anh không hề nhận tội mà chỉ giải thích về hành vi của mình, trong khi đó, ông Trần Hoài Ân đã nói rằng “ông hối hận vì những việc đã làm”.
Mức án mà tòa dành cho ông Trần Hoài Ân là 3 năm tù giam. Ông bị bắt vào tháng 7 năm nay.
HRW kêu gọi VN chấp hành nghĩa vụ về nhân quyền quốc tế
Trước khi phiên tòa diễn ra, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền HRW có văn bản yêu cầu trả tự do cho ông Nguyễn Văn Lía vì theo HRW
“Những hành động này hoàn toàn được bảo hộ theo hiến pháp cũng như các nghĩa vụ về nhân quyền quốc tế của nhà nước Việt Nam.”
Ông Nguyễn Văn Lía. RFA fileTrao đổi với đài RFA sau khi có kết qua bản án, ông Phil Robertson, Phó Giám đốc phụ trách châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền HRW cho biết:
“Chúng tôi sốc vì ông Lía không đáng nhận bản án ấy. Ông ta chỉ đơn giản thực hiện quyền tự do tính ngưỡng và tự do ngôn luận của mình. Một điều nữa, ông Lía là một người già cả và có vấn đề về sức khỏe, nhưng chính phủ lại không quan tâm và suy xét đến vấn đề này.”
“Chúng tôi sốc vì ông Lía không đáng nhận bản án ấy. Ông ta chỉ đơn giản thực hiện quyền tự do tính ngưỡng và tự do ngôn luận của mình. Một điều nữa, ông Lía là một người già cả và có vấn đề về sức khỏe, nhưng chính phủ lại không quan tâm và suy xét đến vấn đề này.”
ông Phil Robertson
Xin được nhắc lại, ông Nguyễn Văn Lía năm nay 71, là một tín đồ lâu năm của Phật giáo Hòa Hảo. Trước đó, ngày 24 tháng 4, ông bị bắt cùng vợ vì bị cho rằng vi phạm luật giao thông. Bà Lớn được thả về sau đó nhưng riêng ông bị bắt giữ cho đến bây giờ.
Mặc dù bị bắt với lý do vi phạm luật giao thông, nhưng ông Nguyễn Văn Lía bị truy tố tội danh “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích quốc gia” theo điều 258 BLHS Việt Nam. Bản án dành cho ông Lía thấp hơn mức cao nhất trong khung hình phạt 2 năm. Đây không phải là lần đầu tiên ông Lía bị bắt.
Năm 2003, ông bị kêu án 3 năm, vì tổ chức ngày giỗ Đức Huỳnh Phú Sổ. Sau đó án giảm xuống18 tháng tù giam.
Ông Lía cũng cùng một số người đồng đạo viết một số sách để giảng về giáo lý Hòa Hảo. Năm 2009, ông cũng từng gặp đại diện Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tháng 12 năm 2010, ông Nguyễn Văn Lía và ông Trần Hoài Ân cũng cùng với hai nhà vận động Phật giáo Hòa Hảo khác đến gặp đại diện của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tại Lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Thành phố Hồ Chí Minh.
