RFA 19.05.2012
Ngư dân Việt Nam vẫn tiếp tục ra khơi, bất chấp việc Trung Quốc áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá trên Biển Đông.
Tàu Trung Quốc bắt tàu Việt Nam-2009
Cũng giống như những năm trước, vào mùa hè năm nay Trung Quốc lại ban hành lệnh cấm đánh bắt cá trong một khu vực rộng lớn ở Biển Đông, bao gồm cả vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam.
Lệnh cấm của Trung Quốc bắt đầu có hiệu lực từ ngày 16 tháng 5, và sẽ kéo dài cho đến ngày 1 tháng 8.
Không năm nào không cấm
Tuy nhiên, ngay trong ngày đầu tiên lệnh cấm hiệu lực, trả lời Đài Á Châu Tự Do, ngư dân Lê Lớn – một trong 21 ngư dân Việt Nam từng bị Trung Quốc bắt giam và mới thả về hồi tháng trước cho biết, ngư dân Quảng Ngãi vẫn tiếp tục ra khơi bất chấp lệnh cấm của Bắc Kinh:
“Năm nào Trung Quốc cũng cấm hết, không có năm nào không cấm hết. Bọn em đi biển lúc nào cũng thấy là nó cấm ngư dân Việt Nam ra đánh bắt cá hết nhưng mà mình đi miết thôi. Cứ nghe thôi nhưng rồi cứ ra làm, không sao mà sợ hết.”
Về mặt chính thức, Bộ ngoại giao Việt Nam cũng bác bỏ lệnh cấm của Trung Quốc đồng thời khuyến khích ngư dân Việt Nam tiếp tục ra khơi.
Trong tuyên bố đưa ra một ngày trước lệnh cấm của Trung Quốc, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam, ông Lương Thanh Nghị nhấn mạnh rằng “Việt Nam phản đối quyết định đơn phương của Trung Quốc và coi quyết định này là không có giá trị”.
Theo ông Lương Thanh Nghị, lập trường của Việt Nam về vấn đề này đã rất rõ ràng, theo đó thì việc Trung Quốc đơn phương cấm đánh bắt cá ở Biển Đông là vi phạm chủ quyền của Việt Nam trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, cũng như thẩm quyền hợp pháp của Việt Nam trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam, theo Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển năm 1982.
Và để đề phòng nguy cơ bị tàu Trung Quốc tấn công và bắt bớ ngư dân Việt Nam như trước đây, Bộ Nông nghiệp và Hội Nghề cá Việt Nam khuyến cáo ngư dân là nên kết hợp thành đoàn, đội để có thể giúp đỡ lẫn nhau khi cần thiết.
Đồng thời, Hội nghề cá Việt Nam kêu gọi các hội nghề cá các cấp vận động, tuyên truyền hội viên, ngư dân yên tâm, tích cực bám biển sản xuất.
Ngoài ra, Việt Nam còn dự trù thành lập lực lượng dân quân biển để bảo đảm an toàn cho ngư dân.
Sao không cấm tàu Trung Quốc
Việc Trung Quốc áp đặt tấm bản đồ hình lưỡi bò cũng như đơn phương ban hành lệnh cấm đánh bắt cá hàng năm, khiến cho cuộc tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông càng thêm căng thẳng cũng như khiến cho các nỗ lực nhằm tìm giải pháp cho cuộc tranh chấp dai dẳng này càng thêm bế tắc.
Kể từ năm 1999 đến nay, mua hè năm nào Trung Quốc cũng áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá đơn phương trên một vùng biển rộng lớn trong Biển Đông, bao gồm cả quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam và khu vực bãi cạn Scarborough thuộc Philippines.
Về lý do ban hành lệnh cấm, chính phủ Trung Quốc cho rằng cần phải ngưng đánh bắt trong khoảng thời gian này hàng năm để bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên biển.
Tuy nhiên, trên thực tế những gì diễn ra ở Biển Đông hoàn toàn mâu thuẫn với tuyên bố của Bắc Kinh.
Báo chí Việt Nam năm ngoái cho biết vào thời điểm lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc có hiệu lực, vẫn có đến hơn 140 lượt tàu cá của Trung Quốc vào khu vực biển miền Trung Việt Nam để đánh bắt hải sản.
Trả lời Việt Hà của Đài Á Châu Tự Do, Giáo sư Carl Thayer thuộc Học Viện Quốc Phòng Australia, đặt câu hỏi về sự nghiêm túc trong lệnh cấm này của Trung Quốc:
“Làm thế nào các anh có thể bảo vệ nguồn cá nếu các anh chỉ cấm các tàu Việt Nam và tàu của Philippines mà không cấm các tàu cá của mình? Việc này đòi hỏi sự hợp tác của cả 3 nước.”
Và cũng hết sức mâu thuẫn, trong khi Trung Quốc yêu cầu ngư dân các nước tôn trọng lệnh cấm để bảo vệ nguồn cá thì những ngày gần đây, báo chí nước này đưa tin Trung Quốc chuẩn bị đưa một nhà máy chế biến cá khổng lồ ra Biển Đông.
Giáo sư Carl Thayer cho rằng việc Trung Quốc đưa nhà máy chế biến cá ra Biển Đông có thể sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của hàng triệu người dân trong khu vực bao gồm cả Trung Quốc:
“Trung Quốc đang tự mình hành động mà không có hợp tác. Họ đang giết con ngỗng đẻ trứng vàng. Hàng triệu người đang sống dựa vào nguồn cá trên biển Đông.”
Nó ra lệnh thì cứ ra lệnh
Từ vài năm trở lại đây, đã có hàng trăm ngư dân Việt nam khi đánh bắt cá gần khu vực quần đảo Hoàng Sa đã bị các tàu cảnh sát biển Trung Quốc xua đuổi hoặc bắt giữ và đòi tiền chuộc.
Từ đầu năm đến nay, chỉ riêng tỉnh Quảng Ngãi đã có tới 5 tàu cá với 61 ngư dân bị Trung Quốc bắt giam.
Khi chưa có lệnh cấm đánh bắt cá, Trung Quốc bắt các ngư dân này vì cáo buộc họ đã xâm phạm chủ quyền khi đánh bắt hải sản gần quần đảo
Hoàng Sa. Còn bây giờ, khi lệnh cấm đánh bắt cá đã được áp dụng trong một phạm vi rộng hơn khu vực quần đảo Hoàng Sa, việc bắt giữ hay xua đuổi các tàu cá Việt Nam lại càng có lý do để trở nên gay gắt hơn.
Tuy nhiên, cũng như mọi năm, ngư dân Việt Nam không hề chùn bước. Ngư dân Lê Lớn nói ông và các ngư dân biết rất rõ về lệnh cấm này và những mối nguy đang rình rập, nhưng gánh nặng gia đình không cho họ lựa chọn nào khác:
“Nó ra lệnh thì cứ ra lệnh…. Mắc mớ gì phải sợ, mà bây giờ hoàn cảnh khó khăn đâu phải chỉ có mình mình, thuyền tận 14, 15 người đi lận mà.”
