VRNs (08.04.2013) -
Sài Gòn – Một giáo dân sống tại Sài Gòn sau khi tham gia ký tên ủng hộ
bản góp ý Hiến pháp của Hội đồng Giám mục VN một thời gian thì
ngày 5/4/2013 CA khu vực đến nhà đưa tờ giấy có tiêu đề ‘BẢN KHAI NHÂN KHẨU – dùng cho người từ đủ 14 tuổi trở lên’ và
yêu cầu điền thông tin, nộp ngay ngày hôm sau. Người nhận hỏi: “vì sao
cả nhà 6 người mà chỉ có một mình tôi phải khai tờ này? Vả lại tôi có hộ
khẩu thường trú tại nhà này từ thời chính quyền VNCH đến nay, tôi cũng
không có nhu cầu gì liên quan đến hộ khẩu, cư trú?”. Anh CA cho biết để bổ sung lý lịch nhân khẩu. Tờ này là “Mẫu HK01 ban hành theo QĐ số 698/2007/QĐ-BCA (C11) ngày 1/7/2007”. Ngoài ra, anh CA khu vực đã tự ý viết sẵn họ và tên của người nhận vào (chữ thường) và còn yêu cầu dán hình bằng cách viết tay chữ “hình” ở góc phải phía trên tờ khai.
Người giáo
dân này đã nhờ Văn phòng Công lý và Hòa bình DCCT Sài Gòn hướng dẫn và
thắc mắc “Có phải do mình tham gia ký tên… mà bị sách nhiễu buộc làm Tờ
khai này hay không?”. Văn phòng Công lý và Hòa bình DCCT Sài Gòn đã trả
lời:
(i) Tờ “Bản khai nhân khẩu…” này là giấy tờ cần có trong hồ sơ đăng ký thường trú (điểm b khoản 1 Điều 6 Thông tư số 52/2010 của Bộ CA), nó được lưu trữ và bảo quản trong
hồ sơ khi công dân thực hiện công việc “đăng ký thường trú, xóa đăng ký
thường trú, tách sổ hộ khẩu, cấp giấy chuyển hộ khẩu, đổi, cấp lại,
hoặc điều chỉnh những thay đổi trong sổ hộ khẩu” (Điều 10 Thông tư số
80/2011 của Bộ CA). Ngoài ra, khoản 1 Điều 3 Thông tư số 81/2011 của Bộ
CA (thay thế Quyết định số 698/2007 của Bộ Trưởng Bộ CA) qui định rõ:
“Bản khai nhân khẩu (ký hiệu là HK01) được dùng để kê khai nhân khẩu khi
đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú”. Như vậy, nếu không có nhu cầu
thực hiện các việc trên thì công dân có quyền từ chối lập “Bản khai nhân
khẩu…” CA khu vực yêu cầu phải khai “Bản khai nhân khẩu…” – trong
trường hợp cụ thể này – là vi phạm Luật Cư trú. Cụ thể là: “… 2. Lạm
dụng quy định về hộ khẩu để hạn chế quyền, lợi ích hợp pháp của công
dân. 3. … cửa quyền, hách dịch, sách nhiễu, gây phiền hà trong việc…
quản lý cư trú… 5. Tự đặt ra thời gian, thủ tục, giấy tờ, biểu mẫu trái
với quy định của pháp luật hoặc làm sai lệch sổ sách, hồ sơ về cư trú…”
(Điều 8 Luật Cư trú).
Chưa
kể việc tùy tiện ghi chữ “hình” trên “Bản khai nhân khẩu…” và tự ý viết
họ tên công dân bằng chữ thường (không phải chữ in hoa) là trái với qui
định tại khoản 1, khoản 4 Điều 5 và điểm a, khoản 2 Điều 6 Thông tư số
81/2011 của Bộ CA.
(ii)
Về có hay không việc giáo dân này “bị sách nhiễu do ký tên ủng hộ Bản
góp ý Hiến Pháp của Hội đồng Giám mục VN” chúng tôi không khẳng định khi
chưa đủ cơ sở. Tuy nhiên việc “ký tên…” của Giáo dân là thực hiện Quyền
Công dân, là “ý thức trách nhiệm công dân…”, và thực hiện ước mong của
Hội đồng Giám mục Việt Nam: “mọi người dân Việt Nam tích cực góp phần
vào việc điều chỉnh hiến pháp, phục vụ sự phát triển toàn diện và bền
vững của dân tộc Việt Nam”. Hành vi “sách nhiễu…” (nếu có) của bất kỳ ai
là sai trái…
Sau
khi được hướng dẫn, sáng ngày 06/04/2013 người giáo dân này cho biết,
khoảng 9g30 anh CAKV đến nhà để thu tờ BẢN KHAI NHÂN KHẨU. Người giáo
dân này đã lịch sự mời anh ta vào nhà ngồi và nói cho anh ta biết về
tính không hợp pháp của việc yêu cầu lập Bản khai nhân khẩu này… Anh
CAKV tỏ vẻ lúng túng… và ấp úng rằng đây là để quản lý con người ở khu
vực (trong khi sáng hôm trước lại nói là để bổ túc lý lịch nhân khẩu!).
Cuối cùng anh thú nhận đây là lệnh từ CA quận yêu cầu! Người giáo dân
này cũng nói rõ: nếu các anh cần thông tin thì hồ sơ gốc các anh đã có
trong tay, chỉ cần vào mở xem là thấy cả.
Khi được
cho biết mẫu Bản khai nhân khẩu này các anh yêu cầu phải có hình và đã
tự viết tên đương sự không phải chữ IN HOA là đã làm sai quy định theo
hướng dẫn của Bộ CA. Nghe đến “sai quy định” lập tức anh ta cáo từ ra về
và không quên xin lại tờ giấy Bản khai nhân khẩu ấy.
VP. CL-HB
