Hình minh họa bên trái là tấm bản đồ trong tờ rơi quảng cáo, vé mời một sự kiện của dân công nghệ sắp diễn ra ngoài Hà Nội. Mình “chộp” được cái này khi lang thang trên news feed bạn bè. Người bạn post tấm bản đồ này lên kèm dòng ghi chú rất tự hào về việc người thiết kế đã có ý thức tốt khi bổ sung cho tấm bản đồ 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Mình vào comment nói rằng tưởng tượng hoài cũng chẳng thể hình dung ra đó là 2 quần đảo được đề cập tới.
Nói chung cũng tranh luận qua lại một hồi. Bạn kia thì nói rằng bản đồ này chỉ có ý nghĩa tượng trưng, còn mình thì nói tượng trưng cũng phải gần với thực tế, chứ không thể vẽ con mèo để tượng trưng cho con chó. Nhưng mình thì vẫn chốt lại là mình chỉ góp ý vậy thôi còn các bạn không nghe thì cũng không sao hết. Tại vì quả tình chuyện này cũng chẳng phải chuyện gì quá lớn lao. Đó là mình thật lòng nghĩ thế, chứ không giận dỗi gì đâu nhé.
Nhưng từ câu chuyện nhỏ của tấm bản đồ ấy mà mình thấy cần phải nói tới một vấn đề có tầm vóc lớn hơn, đấy là ý thức của những người trẻ ở thế hệ chúng ta hiện tại và thế hệ 9x,10x đang từ từ lớn.
Gần đây, các em tình nguyện viên trong sự kiện đón tiếp người không chân tay tới Việt Nam đã lộn ngược tấm biểu ngữ có in hình bản đồ Việt Nam, được phát sóng trong bản tin thời sự 7 giờ tối trên VTV1. Điều đáng nói là tấm bản đồ ấy cũng hoàn toàn không có sự hiện diện của 2 chấm nhỏ thể hiện 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền. Mình không trách các em này mà trách những người nằm trong Ban tổ chức. Và đặc biệt trách những người có trách nhiệm ở VTV1 khi để sự việc đáng tiếc đó được lên sóng Truyền hình Quốc Gia.
Có người comment nói rằng “Long quá khó tính” rồi “Để ý tiểu tiết”, “Bới lông tìm vết”… này kia. Rằng nói rằng các em nhỏ “không để ý”, phóng viên truyền hình nên tập trung vào đưa tin thay vì quan tâm cái bản đồ đó thì thực ra không phải như thế đâu các bạn. Chừng nào chúng ta còn có suy nghĩ cho rằng việc đó không quan trọng thì tức là chúng ta đã mặc nhiên cho rằng 2 quần đảo đó là có cũng được, không có cũng được, và chấm 2 cái chấm chỉ có ý nghĩa “làm đẹp đội hình”, “làm hài lòng quan chức” và “tránh bị phạt vạ này kia”.
Như thế thì không được. Nhất quyết là không được.
Mình biết chứ, để xảy ra tình trạng này, rõ ràng có lỗi rất lớn của những người làm giáo dục và hệ thống tuyên truyền của Nhà nước. Trong suốt bao nhiêu năm đi học Phổ thông, từ thầy cô trong nhà trường, cho đến sách vở thơ ca nhạc họa đều cố phát đi một thông điệp rằng VIỆT NAM HÌNH CHỮ S. Nếu hỏi nước Việt Nam hình gì, mình sẽ nói Việt Nam hình chữ S. Các bạn cũng sẽ nói Việt Nam hình chữ S, và hàng triệu triệu học sinh sinh viên bây giờ cũng sẽ vẫn có câu trả lời như thế. Đó là một điều vô cùng tai hại.
Chính vì đã ăn sâu trong đầu rằng Việt Nam hình chữ S nên từ trong tiềm thức chúng ta đã “gạt” 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa ra khỏi suy nghĩ và coi nó như thể một cái gì đó mang tính chất bổ sung không quá quan trọng. Lớn lên một chút, khi chúng ta đi làm, có những va chạm này kia với chính quyền, chúng ta lại biết được thêm một thông tin rất “động trời” rằng nếu quên chấm thêm 2 chấm vào bản đồ thì chắc chắn công ty chúng ta bị phạt.
Vậy là sau “chữ S”, chúng ta lại bị ghim vào đầu chữ “thêm” (chấm thêm, cho thêm vào). Lục lại các bài báo, các văn bản, các cuộc thảo luận trên Internet… mình thấy chữ “thêm” này được xuất hiện rất nhiều. Người ta nhắc nhau “nhớ THÊM Trường Sa – Hoàng Sa vào nhé”. Và chính vì có suy nghĩ việc thể hiện 2 quần đảo đó là “cộng thêm” nên đừng lấy làm lạ khi có những người nói rằng “quên mất thì thôi, đừng khó tính, đừng bới lông tìm vết và đừng sa đà vào tiểu tiết”.
Trường Sa và Hoàng Sa từ xưa đến giờ vẫn là một bộ phận không thể tách rời của đất nước Việt Nam, như là một con người thì mặc nhiên phải có đủ tay chân vậy. Có bao giờ bạn nghĩ rằng khi vẽ hình một người nào đó thì phải nhớ thêm tay chân vào, và có bao giờ bạn nghĩ rằng vẽ người thì vẽ tay chân cũng được mà không có cũng chẳng sao? Vậy có lý do gì lại cho rằng “vẽ thiếu” Hoàng Sa – Trường Sa ở trên bản đồ là không quan trọng? Thực ra, đó là vẽ sai chứ không phải là vẽ thiếu. Và cái bản đồ ấy không phải bản đồ thể hiện hình ảnh đất nước Việt Nam.
Bao nhiêu năm qua chúng ta đã bị nhận thức sai, hiểu sai, giáo dục nhau sai thì bây giờ hãy dũng cảm nhìn nhận và làm cho nó đúng. Ngày qua ngày, vẫn có hàng triệu bạn trẻ trên Internet tranh đấu để được đi biểu tình, tự hào khi cầm tấm bảng Hoàng Sa – Trường Sa là của Việt Nam. Có bao nhiêu bạn trẻ nói rằng mong ước lớn nhất cuộc đời là một lần được đến Trường Sa. Mình biết các bạn vô cùng yêu nước. Vậy thì hãy bắt đầu bằng những việc “nhỏ nhặt” nhất nhưng mang ý nghĩa lớn lao, đó là hãy bổ sung kiến thức cho bản thân ngay lập tức.
Sẽ thật là buồn cười, xấu hổ thậm chí là nhục nhã nếu một ngày nào đó bạn nói với bạn bè Quốc Tế của bạn rằng “Hey man, Spratlys and Paracels belong to Vietnam” và được hỏi ngược lại rằng “But where is it?” nhưng bạn chẳng thể nhấc tay chỉ chính xác được rằng Hoàng Sa và Trường Sa nằm ở chỗ nào trên tấm bản đồ. Trong thực tế, mình đã gặp khá nhiều bạn trẻ “ngây thơ” như vậy đấy. Đáng buồn là chúng ta không thể yêu nước bằng cách mặc áo cờ đỏ sao vàng, mang biểu ngữ và hô lên rằng “Hoàng Sa – Trường Sa là của Việt Nam” với một cái đầu rỗng tuếch như vậy được.
Mình không cho rằng cần thiết phải ghi nhớ mấy trăm trang sách lịch sử dày cộp; cũng chẳng cần phải học thuộc lòng xem Hoàng Sa – Trường Sa nằm ở kinh độ, vĩ độ bao nhiêu, có thời tiết khí hậu ra sao, đặc điểm địa chất thế nào (như một nhà nghiên cứu chiến lược Biển Đông)… Nhưng ít nhất cũng phải ghi nhớ trong tiềm thức rằng đó là một bộ phận không thể tách rời của lãnh thổ Việt Nam và có thể lấy tay chỉ được “ang áng” vị trí 2 quần đảo đó trên tấm bản đồ. Một lần nữa mình nhắc lại rằng, VIỆT NAM CHÚNG TA KHÔNG HỀ CÓ HÌNH CHỮ S.
Và để có thể “ang áng” được, mình mách các bạn một mẹo nhỏ thế này.
Ai cũng biết Việt Nam có 3 thành phố lớn là Hà Nội ở miền bắc (điểm số 1), Sài Gòn TPHCM ở miền nam (điểm số 3) và Đà Nẵng ở miền trung. Miền Trung tức là ở giữa, nên “suy ra” Đà Nẵng “nằm giữa”, ở “trung điểm” của Sài Gòn và Hà Nội, bạn xác định điểm số 2. Tiếp theo, bạn chỉ cần nhớ rằng Khánh Hòa – Nha Trang “nằm giữa”, ở “trung điểm” của Đà Nẵng và Sài Gòn, bạn sẽ xác định được điểm số 4. Từ điểm số 2 là Đà Nẵng bạn vẽ lấn ra phía Biển Đông và “chếch lên một chút”, chúng ta có quần đảo Hoàng Sa. Từ điểm số 4 là Nha Trang – Khánh Hòa bạn vẽ lấn ra phía Biển Đông và “chếch xuống một chút”, chúng ta có quần đảo Trường Sa.
Nhân tiện, có nhiều bạn hỏi mình quê ở đâu? Mình nói ở Hải Phòng và có nhiều người cũng chẳng biết Hải Phòng là ở chỗ nào. Thì mình xin nói thêm rằng Hải Phòng nằm ở miền bắc, và là thành phố lớn thứ 4 trực thuộc Trung Ương. Để nhớ “ang áng” vị trí của nó ở bản đồ thì bạn chỉ cần nhớ nó là thành phố biển nằm gần Hà Nội. Tiếp nữa, Hải Phòng – Hà Nội và Quảng Ninh tạo thành một tam giác kinh tế thì bạn có thể xác định được luôn vị trí của tỉnh Quảng Ninh, nơi có Vịnh Hạ Long nổi tiếng.
Tất nhiên, chúng ta đang nói đến việc ghi nhớ “ang áng” nên các vị trí này không hoàn toàn chính xác 100% như thực tế, cách dễ nhất là các bạn hãy coi trên diadiem.com (vì trang này ghi đích danh rằng Quần đảo Hoàng Sa – Đà Nẵng, Việt Nam và quần đảo Trường Sa – Khánh Hòa, Việt Nam). Và nên nhớ, bài này được viết ra để hướng dẫn các bạn xác định vị trí Hoàng Sa, Trường Sa chứ không phải dạy các bạn vẽ bản đồ nên đừng vào thắc mắc Phú Quốc, Cô Tô, Trà Bản, Thượng Mai, Hạ Mai, Vạn Cảnh, Tuần Châu… đang ở chỗ nào trên tấm bản đồ.
Mình không viết bài này để bắt lỗi người thiết kế tấm bản đồ và/hoặc người làm sự kiện nên mong các bạn không đi vào tiểu tiết. Mình chỉ muốn hỏi một câu rất thật lòng rằng trước khi đọc hết bài, các bạn có biết tấm bản đồ bên trái bị sai ở chỗ nào hay không? Và cuối cùng, mình viết bài này không có mong muốn được các bạn vào khen cá nhân mình làm gì hết, nhưng nếu thấy nó bổ ích cho bạn cũng như cộng đồng, xin hãy giới thiệu cho nhiều người được biết, xin hãy chia sẻ nó lên tường, lên fanpage, group các bạn đang tham gia. Cảm ơn các bạn rất nhiều.
Theo FB Nguyễn Ngọc Long
