Nguyễn Thông - Chỉ trừ cái thời cộng sản nguyên thủy, còn từ chế độ chiếm hữu nô lệ tuốt tận bây giờ, xã hội loài người mặc nhiên hình thành 2 tầng lớp: kẻ thống trị cầm quyền và người bị trị vô quyền. Nói ngắn gọn, đó là quan và dân.
Chả cần giở lại cái thời xa tít mù làm gì, chỉ tính từ hồi những người cộng sản xứ này làm cuộc cách mạng lật đổ chế độ cũ lập nên chế độ mới, ta thấy tầng lớp quan lại có sự thay đổi nho nhỏ. Họ không dám xưng quan nữa. Họ gọi nhau và bắt dân gọi họ bằng cái tên mới: cán bộ. Dân không phải "bẩm quan" mà "thưa cán bộ", quan nhỏ với quan lớn cũng không phải "bẩm quan" mà "thưa anh, báo cáo anh". Nghe rất dân chủ, bình đẳng, gấp cả tỉ lần dân chủ phong kiến.
Ngày xưa muốn vào chốn quan trường phải đi học. Hầu hết học để làm quan. Nay thì không cần thế, chỉ cần thành đồng chí, đứng trong một tổ chức gọi là đảng. Đây là danh từ chung, nhưng ở xứ ta chỉ tồn tại 1 đảng nên đảng phải viết hoa. Đồng chí có thể không thuộc đảng, tuy nhiên hơi hiếm, nếu có cá biệt cũng chỉ mang tính tượng trưng, làm màu mè ra vẻ thôi. Kỳ cục ở chỗ cái gì họ cũng dựa vào dân nhưng với họ dân không được coi là đồng chí. Cũng dễ hiểu, đồng chí đồng nghĩa với ngạch quan, chức tước, phẩm hàm, bổng lộc, coi nhau như đồng chí cả thì lấy đứa nào để cai trị. Ai cho rằng tôi nói quá, xin cứ vặn mấy ông cán bộ tổ chức xem có đúng không. Không phấn đấu vào đảng, không phải đảng viên, đừng có mơ làm cán bộ. Một thứ đặc quyền đặc lợi chỉ có ở xứ này.
Thời phong kiến "thối nát", quan lại luôn xưng "phụ mẫu chi dân", cha mẹ của dân. Nơi nào có được vị quan tốt, đúng nghĩa phụ mẫu thì may, còn ngược lại thường phải chấp nhận bởi ách gông đã quàng vào cổ. Phận dân như ngọn cỏ, con kiến, quan dày quan xéo thế nào cũng xong. Chế độ phong kiến đổ là phải, thuận lẽ trời, hợp lòng người.
Theo rao giảng của đảng, cán bộ là đày tớ của dân, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, suốt đời hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Cụ Hồ dặn "việc gì có lợi cho dân thì nhỏ mấy cũng phải làm; việc gì có hại cho dân thì lớn mấy cũng không làm", cụ rèn cán bộ thành công bộc của dân, và ít nhiều đã thành công. Tôi biết cụ thể một ông bác, bố vợ bạn tôi, làm quan to, suốt hồi tại vị không tơ hào cái gì, con cái tự làm tự ăn, khi về hưu chỉ căn nhà nhỏ đồ đạc giản dị như bao gia đình thường dân khác. Mỗi lần thăm cụ, tôi cảm động lắm. Tôi biết, cốt cách tuyệt vời như thế quá hiếm ở xứ này, càng về sau càng hiếm.
Điều nguy hiểm là, mặc dù đảng ra sức kêu gọi cán bộ, đảng viên học tập làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh nhưng trên thực tế, cán bộ đảng viên ngày càng xa rời quần chúng, đối lập với quần chúng, trong đó có một bộ phận bị quần chúng căm ghét, thành kẻ thù của nhân dân. Dột từ nóc dột xuống. Hỏng từ quan lớn xuống quan bé. Người dân không còn niềm tin ở họ. Chỉ cần giọt nước tràn ly là sự xung đột diễn ra vô phương cứu chữa. Vụ Tiên Lãng là ví dụ điển hình.
Nhiều quan chức huyện Tiên Lãng và thành phố Hải Phòng đã hành xử cực kỳ tệ hại, bộc lộ sự thối nát của tầng lớp cán bộ tha hóa, mất nhân cách. Họ tự xem mình như ông trời, dân như bùn đất. Họ cho mình cái quyền muốn làm gì nói gì cũng được. Trong lúc dư luận quần chúng nhân dân phẫn nộ về vụ họ điều hàng trăm bộ đội công an kéo nhau đi cưỡng chế (tôi xin phép sẽ có bài riêng về hai chữ cưỡng chế) nhà dân lành thời điểm trước tết, vô cùng độc ác, vô nhân đạo, thì họ leo lẻo, xoen xoét cái mồm. Sai nhiều thứ lè lè nhưng cố nói lấy được. Tôi nhớ ngay sau khi xảy ra vụ việc, mấy ông quan xã Vinh Quang và quan huyện Tiên Lãng còn vu cho anh Vươn trốn thuế. Họ biết dân tình rất căm ghét hành vi trốn thuế, họ muốn kéo nhân dân vào phe đồng tình với họ. Gớm, có trốn được với mấy ông. Nếu ông Vươn trốn thuế, họ chả trưng ra bằng chứng đầy đường, chạy đằng trời. Làm gì có chuyện nói khơi khơi vậy. Này, tôi bảo cho mấy ông quan biết nhá, các ông là trùm trốn thuế đấy, lương cán bộ ba cọc ba đồng mà ông nào cũng nhà lầu xe hơi, sâm nhung phú quý, chả trốn thuế thì cái gì. Trả lời đi.
Tôi chẳng biết người khác thế nào chứ tôi vô cùng phẫn nộ và buồn khi nghe ông Chánh văn phòng UBND huyện Tiên Lãng lưỡi không xương quả quyết "anh Vươn không phải người tốt. Nói đúng ra anh Vươn chẳng có công lao gì, cũng chẳng phải là người đi đầu vì sử dụng hàng chục hecta và thu lời nhưng không đóng góp gì cho địa phương. Đặc biệt từ năm 2007 đến nay anh hoàn toàn ăn không. Anh đắp đê để thu lợi cá nhân chứ có ích gì cho xã hội". Còn ông Chủ tịch huyện Lê Văn Hiền, "mặc dù ngôi nhà này (của ông Đoàn Văn Vươn- NT) không nằm trong diện tích cưỡng chế thu hồi đất theo Quyết định 461/QĐ-UB ngày 7.4.2009 của UBND H.Tiên Lãng, nhưng do ngôi nhà này đã xảy ra vụ tấn công vào lực lượng cưỡng chế, là địa điểm xảy ra việc phạm tội nên cơ quan chức năng của H.Tiên Lãng phải sử dụng biện pháp phá ngôi nhà". Còn ông Bùi Quang Sản- Giám đốc Sở TN-MT TP.Hải Phòng mặc dù biết rõ mười mươi quyết định giao đất cho ông Vươn ký năm 1997 nhưng cố tình bóp méo, uốn éo miệng lưỡi rắn độc "UBND H.Tiên Lãng giao đất cho ông Vươn là ngày 4.10.1993, tính theo luật Đất đai 1987 nên H.Tiên Lãng giao đất là đúng" (tôi hỏi ông Sản, có phải ông cố tình không biết, còn nếu biết thì tại sao giao đất năm 1997 không dựa vào luật Đất đai sửa đổi năm 1993 đã có hiệu lực mà dựa vào luật năm 1987 làm gì?).
Hỡi các ông quan, đừng tưởng "miệng nhà quan có gang có thép", giết dân thế nào cũng được. Các ông hại dân tức các ông tự chặt chân ghế mình đấy, tự hại thân nghìn vàng mình đấy.
Ngày xưa dân quá hiểu quan nên họ đúc kết "muốn nói oan làm quan mà nói", "quan có cần nhưng dân chưa vội, quan có vội quan lội quan sang", "miệng nhà quan có gang có thép", và đặc biệt thì "miệng quan trôn trẻ". Trời ạ, mồm người cầm cân nảy mực như cái lỗ đít đứa trẻ con. Thiết nghĩ chả cần bình luận gì nhiều. Đó là họ nói quan chứ không phải cán bộ, đảng viên. Rất tiếc, thời nay quan hơi bị nhiều, to nhỏ, lớn bé đủ cả. Đến mức trên báo Tuổi Trẻ, mục Thời sự và bình luận ra ngày thứ sáu 13.1, tiến sĩ Phạm Duy Nghĩa (và báo Tuổi Trẻ) đã gọi thẳng họ là quan với cái tít "đằng sau mỗi chức quan", phanh phui bao nhiêu tệ hại của tầng lớp thống trị này.
Để tạm kết thúc, tôi xin mượn lời thằng hề chèo mà hồi sinh viên tôi được nghe cụ Hà Văn Cầu giảng. Thằng hề ấy nói thẳng vào mặt quan: Bẩm quan, quan là quan nên quan quàn dân, còn con là dân thì con dần quan!
13.1.2012
Nguyễn Thông 
