PHNOM PENH (NV) .- Đại diện Hiệp hội Khmer Krom đã gặp gỡ Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Cambodia ở Phnom Penh để tường trình việc nhà cầm quyền CSVN ngược đãi người Khmer Krom và yêu cầu quốc gia này can thiệp.
 |
Sư sãi ở tỉnh Sóc Trăng và cả Phật tử gồm cả các hệ phái Nam tông của người gốc Khmer phải tham dự buổi học tập về chính sách tôn giáo của nhà cầm quyền CSVN hồi tháng 7-2013. (Hình: báo Giác Ngộ)
|
Khmer Krom còn gọi là Khmer hạ, thường được dùng để chỉ những người Khmer sinh sống ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam. Hiệp hội Khmer Krom là một tập hợp bao gồm 12 tổ chức bảo vệ nhân quyền cho người Khmer Krom
Trong cuộc gặp ông Ouch Borith, Quốc vụ khanh Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Cambodia, đại diện cho Ngoại trưởng Hor Namhong, đại diện Hiệp hội Khmer Krom nhấn mạnh, nhà cầm quyền CSVN vẫn đàn áp tín ngưỡng và hạn chế quyền được mở lớp dạy tiếng Khmer tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
Những bằng chứng chính được Hiệp hội Khmer Krom sử dụng là vụ buộc các nhà sư Khmer Krom hoàn tục rồi xử họ và sự kiện Tòa án thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng đưa bốn tín đồ của Phật giáo Nam tông người Kh’mer là: Lý Thị Dạnh, Lâm Thị Loan, Lý Minh Hải, Tăng Pho La ra xử vì “gây rối trật tự công cộng”, hôm 25 tháng 9.
Hồi cuối tháng ba, bốn người vừa kể đã cùng hàng trăm người Kh’mer ngụ tại hai tỉnh Sóc Trăng và Bạc Liêu kéo đến chùa Preay Chóp, tọa lạc ở xã Lai Hòa, thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng, để phản đối một quyết định của “Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Sóc Trăng”.
“Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Sóc Trăng” bị cộng đồng người Kh’mer Krom cáo buộc là tổ chức Phật giáo do nhà cầm quyền CSVN lập ra để kiểm soát Phật giáo Nam tông Kh’mer tại miền Tây Việt Nam.
Tổ chức này đã ban hành các quyết định buộc ba nhà sư Kh’mer ở thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc trăng phải hoàn tục, chỉ vì họ đã “nhiều lần điện thoại, lên Internet trả lời phóng vấn, gửi tin, bài, ảnh xuyên tạc, vu cáo Đảng, Nhà nước phân biệt đối xử và đàn áp đồng bào sư sãi Khmer”.
Tuy các quyết định đó do “Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Sóc Trăng” ban hành và được nhà cầm quyền tỉnh Sóc Trăng xác định là “chuyện nội bộ của tôn giáo nên không thể trả lời”, song phía thực thi quyết định này (đánh đập các nhà sư bị buộc hoàn tục, cưỡng ép họ phải ra khỏi chùa) lại là công an Việt Nam.
Chuyện các Phật tử của Phật giáo Nam tông người Kh’mer phản đối quyết định của “Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Sóc Trăng” đã bị biến thành vụ án hình sự.
Ở phiên xử ngày 25 tháng 9, Viện Kiểm sát thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng cáo buộc, cả bốn người đã đến chùa Preay Chóp “la hét, kích động mọi người xung quanh hô hào, la hét theo, đánh trống liên hồi, có lời lẽ kích động mọi người đồng loạt vỗ tay, la hét” để phản đối quyết định của “Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Sóc Trăng”.
Vào thời điểm đó, Thông tấn xã Việt Nam tường thuật, tuy “các bị cáo đã thành khẩn khai báo, thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình” và “bày tỏ sự ăn năn hối cải, mong được giảm nhẹ hình phạt” nhưng Tòa án thị xã Vĩnh Châu đánh giá hành động của họ là “gây nguy hiểm cho xã hội”, nên vẫn phạt các bà Lâm Thị Loan và Lý Thị Dạnh mội người một năm tù và phạt ông Lý Minh Hải 11 tháng tù, ông Tăng Pho La 10 tháng tù.
Đến ngày 27 tháng 9, Tòa án tỉnh Sóc Trăng đưa hai nhà sư và hai người Khmer Krom nữa ra xử về tội “trốn ra nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân” và “tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài”. Nhà sư Thạch Thươl bị phạt 6 năm tù, nhà sư Liêu Ny bị phạt 4 năm tù giam, ông Thạch Phum Rít bị phạt 3 năm tù cùng về tội trốn đi nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân. Ông Trà Quành Tha bị phạt 2 năm tù về tội “tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài”.
Ông Thạch Sêtha, Giám đốc Hiệp hội Khmer Krom tại Cambodia, nhấn mạnh, các vụ xử những người Khmer Krom tiếng là công khai nhưng nhà cầm quyền CSVN lại không cho ai tham dự, kể cả thân nhân của các bị cáo. Các bị cáo đã bị xét xử mà không hề có luật sư bào chữa. Ông Thạch Sêtha nói thêm rằng, không chỉ xâm hại quyền tự do tôn giáo của người Khmer Krom, chế độ Hà Nội còn tra tấn các bị cáo trong tù.
Một thành viên khác của Hiệp hội Khmer Krom là ông Sơn Chum Chuôn yêu cầu Cambodia can thiệp, đòi chế độ Hà Nội thả các nhà sư và dân Khmer Krom đã bị tòa án Việt Nam kết án. Mặt khác, họ đề nghị Cambodia đòi CSVN phải tôn trọng nhân quyền của người Khmer Krom và mở Tổng lãnh sự tại những vùng có nhiều người Khmer Krom sinh sống.
Trả lời RFA sau cuộc gặp này, ông Ouch Borith cho biết, Campuchia ghi nhận và sẽ xem xét báo cáo của Hiệp hội Khmer Krom để thực hiện đúng theo khả năng, luật pháp và quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia. (G.Đ)
