(Dân trí) - Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng cho biết, dự án “Luồng cho tàu có trọng tải lớn vào sông Hậu” cấp thiết, có thể tiết kiệm chi phí đầu tư bằng cách kết hợp với một dự án của EVN. Ông Thăng thuyết phục QH quyết khoản chi “tạm” 6.600 tỷ đồng cho dự án.
Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng được mời giải trình về dự án này trước Quốc hội trong phiên thảo luận sáng 1/11 về tình hình kinh tế xã hội vì bối cảnh ngân sách khó khăn, nguồn vốn đề nghị bố trí lớn khiến nhiều đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi về sự hợp lý khi đưa dự án vào danh mục được phân bổ trái phiếu Chính phủ.
Bộ trưởng GTVT khẳng định, dự án có đầy đủ cơ sở pháp lý, điều kiện để thực hiện. Từ những năm 80 của thế kỷ trước, các cơ quan chức năng đã tập trung cải tạo luồng Bình An hiện có để cho tàu trọng tải từ 10.000 tấn trở lên ra vào. Tuy nhiên, thực tế thực hiện công tác nạo vét, duy tu luồng Bình An nhiều năm qua cho thấy rõ, mặc dù hàng năm đều được duy tu, nạo vét để tạo điều kiện cho tàu trọng tải từ 3-5 nghìn tấn ra vào nhưng cửa sông này lại nhanh chóng bị bồi lấp chỉ 2-3 tháng sau đó.
Nhiều tư vấn quốc tế được mời để phối hợp nghiên cứu vấn đề tại luồng Bình An sau đó đi đến nhận định thống nhất không thể làm luồng Bình An và hướng đề nghị sang làm luồng Sông Hậu.
Bộ trưởng GTVT được mời giải trình thêm về 1 dự án "khủng" của ngành tại QH (ảnh: Việt Hưng).
Dự án được nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt thị sát hiện trường và ủng hộ đề nghị sớm triển khai thực hiện. Do tầm quan trọng và phức tạp của dự án, Thủ tướng Phan Văn Khải đã có quyết định lập tổ công tác liên ngành nghiên cứu khả năng thực hiện dự án do Bộ trưởng GTVT làm tổ trưởng. Dự án sau đó án đã được đưa vào danh mục dự án trọng điểm, được triển khai từ năm 2008, sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ và đã được Quốc hội thông qua năm 2010.
Dự án có tổng mức đầu tư gần 9.800 tỷ đồng, trong đó đã bố trí trái phiếu chính phủ kế hoạch 2009 - 2010 là gần 930 tỷ đồng, nhu cầu vốn trái phiếu chính phủ còn lại để hoàn thành dự án là gần 8.900 tỷ đồng. Trong điều kiện nguồn vốn khó khăn, Chính phủ trình Quốc hội cho phép bố trí hơn 6.600 tỷ đồng để thực hiện thông luồng kỹ thuật của luồng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội khu vực ĐBSCL.
Bộ trưởng Đinh La Thăng nêu rõ, dự án luồng sông Hậu là tuyến giao thông thủy huyết mạch cho toàn bộ vùng đồng bằng sông Cửu Long. Để tiết kiệm chi phí đầu tư, Bộ đã thống nhất với EVN phương án phối hợp giữa dự án luồng sông Hậu với dự án trung tâm điện lực vùng duyên hải, giảm số lượng đê chắn sóng từ 4 đê xuống còn 2 đê. Hiện đê chắn sóng phía bắc đã được triển khai, nếu không triển khai đê phía nam và tuyến luồng vào cảng thì khu bến cảng nhập than của trung tâm điện lực duyên hải cũng không hoạt động được. Do vậy, việc tiếp tục triển khai dự án là hết sức cấp bách và cần thiết.
Theo thiết kế, luồng sông Hậu có tổng chiều dài 40km. Tư vấn đã đánh giá, phân tích nhiều mặt kỹ thuật của công trình và cho biết, dự án có tính khả thi cao, đáp ứng được yêu cầu về môi trường sinh thái, biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, có tính ổn định cao, hạn chế ảnh hưởng yếu tố sông, yếu tố từ biển, khối lượng sa bồi tương đương cảng Cái Lân (Quảng Ninh) và cảng Hải Phòng, đảm bảo sự phát triển bền vững của dự án.
Về vai trò, hiệu quả của dự án, sản lượng hàng hóa thông qua cảng đồng bằng sông Cửu Long năm 2012 là hơn 6,6 triệu tấn/30 triệu tấn cần vận chuyển. Theo quy hoạch, đến 2015 là 16,5 triệu tấn và đến năm 2020 là khoảng 44 triệu tấn, bằng khoảng 20% tổng số hàng hóa cần vận chuyển. Trong khi đó, khoảng 80% lượng hàng xuất nhập khẩu phải tiếp chuyển qua các cảng khu vực TP Hồ Chí Minh do luồng vào các cảng trên sông Hậu hiện chỉ đáp ứng được tàu tải trọng 5.000 tấn, khiến tổng chi phí phát sinh hàng năm lên tới hàng trăm triệu USD.
Theo tính toán, các hệ số cơ bản đánh giá hiệu quả đầu tư dự án, phân tích bờ kè chắn sóng… đều khẳng định tính khả thi và ổn định, hiệu quả của dự án. Đồng thời, việc không phải tiếp chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu của khu vực qua các cảng khu vực TPHCM ý nghĩa quan trọng trong việc ổn định, phát triển kinh tế chung của khu vực, thúc đẩy sự đầu tư vào các khu công nghiệp của vùng, giảm chi phí vận chuyển, tăng sức cạnh tranh của hàng hóa khu vực…
Với vai trò là đơn vị được giao chủ trì dự án, Bộ trưởng Đinh La Thăng bày tỏ mong muốn Quốc hội tiếp tục bố trí vốn ngay cho dự án. Bộ trưởng khẳng định, luồng sông Hậu khi đi vào khai thác sẽ phát huy hiệu quả của các cảng hiện có của khu vực, đóng vai trò là lối ra-vào rất mạnh, ổn định, lâu dài trong phát triển kinh tế, xã hội của khu vực, đáp ứng được yêu cầu bức thiết của vùng.
P.Thảo
