BBC - Thứ năm, 3 tháng 10, 2013
Tập Cận Bình muốn tạo một hình ảnh một lãnh đạo quyết liệt 'chỉnh đốn Đảng'?
Nhật báo Le Figaro, tờ báo có lập trường thiên hữu hàng đầu của Pháp, hôm 1/10 có đăng bài viết của của phóng viên thường trú của họ ở Bắc Kinh về phong trào phê và tự phê vừa được Tổng bí thư Tập Cận Bình của Đảng Cộng sản Trung Quốc phát động.
BBC xin trích giới thiệu cùng quý vị.
Được phát động hồi tuần trước ở tỉnh Hà Bắc với sự tham gia của nhân vật lãnh đạo số một của Trung Quốc, các cuộc họp tự phê bình của các nhà lãnh đạo nước này được phát sóng trên truyền hình đã nhanh chóng lan rộng ra toàn quốc.Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã khơi dậy một phong trào đặc trưng của thời kỳ Mao Trạch Đông mà người dân Trung Quốc cho là đã hoàn toàn lỗi thời.
Được xem là nhằm để củng cố quyền lực của Tập Cận Bình, hình ảnh các quan chức địa phương đẫm ướt mồ hôi hay đôi khi gần như muốn khóc khi thú nhận những sai trái của mình đã trở thành chủ đề châm biếm trên các mạng xã hội của Trung Quốc.
‘Lời tận đáy lòng’
“Nhiều lần tôi đã đổ mồ hôi và muốn trào nước mắt khi nói những điều tận đáy lòng mình,” một quan chức nói.
"Các đảng viên phải tự soi mình trong gương, xốc lại hình ảnh, phải tắm để rửa sạch và tìm phương thuốc giải quyết."
Tổ̀ng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cậ̣n Bình
Một người khác, lãnh đạo bộ máy tuyên truyền của tỉnh Hà Bắc, thú nhận đã bỏ ra 3,3 triệu nhân dân tệ, tức tương đương 400.000 euro, để mời các ngôi sao thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau để tham gia một dạ hội mùa xuân.
Một phó chủ tịch tỉnh này cũng thừa nhận đã chi tiêu gấp đôi ngân sách được phép: “Sau khi nhậm chức ở Hà Bắc, tôi nôn nóng muốn tạo ra thay đổi ngay và tôi quá lo lắng về tăng trưởng kinh tế. Tôi đã không quan tâm đúng mức đến những ưu tư của người dân.”
Tất cả đều những lời thú nhận này đều được phát trực tiếp trên Đài truyền hình quốc gia Trung Quốc CCTV.
Bí thư tỉnh này là ông Chu Bản Thuận và cấp dưới của ông ta đã đến ở nhà dân trong ba ngày để đi sâu vào quần chúng và lắng nghe những lời ta thán của người dân.
“Khi nhận nhiệm sở ở Hà Bắc, tôi đã nôn nóng muốn đem đến sự thay đổi và tôi cũng lo sợ thất bại hay mất mặt,” Bí thư Chu nói.
“Khi đó tôi đã quá lo về tốc độ phát trưởng cũng như quy mô kinh tế trong khi không nghĩ nhiều đến những quan tâm của người dân.”
Theo tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, thì chính quyền nước này đã bắt đầu chuẩn bị cho các phiên tự phê này hồi tháng Bảy với việc thu thập khoảng 171.200 ý kiến từ khoảng 8.000 làng xã. Các cán bộ sau đó được yêu cầu viết báo cáo tự phê bình.
Di sản từ thời Mao
Phê và tự phê đang tạo ra bầu không khị́ lo sợ trong Đảng Cộng sản Trung Quốc
Trong một dấu hiệu cho thấy ý định phát huy phong trào tự phê, Chủ tịch Tập Cận Bình đã dành bốn buổi để tham dự vào các phiên tự phê này.
“Tôi không muốn nghe những bài diễn văn hoành tráng khi các vị họp tự phê,” ông từng cảnh báo, “Tôi muốn nghe những lời phê và tự phê thật sự.”
Trước mối lo ngại của một bộ phận cán bộ trong Đảng, ông Tập từng khẳng định rằng hoạt động này nhằm để sửa chữa các vấn nạn và giải tỏa những trăn trở của người dân.
"Các đảng viên phải tự soi mình trong gương, xốc lại hình ảnh, phải tắm để rửa sạch và tìm phương thuốc giải quyết,” ông nói thêm.
"Chủ tịch Tập cũng hy vọng củng cố quyền lực khi đến hội nghị Trung ương Đảng lần thứ ba (dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 11). Những chiến dịch như vậy đang tạo ra một bầu không khí lo sợ ở các cán bộ."
Nhà phân tích chính trị Chương Lập Phàm
Các cán bộ cũng được yêu cầu phải phê bình lẫn nhau.
Được phát động vào những năm 1940 ở Trung Quốc, phong trào phê và tự phê được nhằm để đem lại dân chủ trong Đảng với việc cho phép người dân nói lên ý kiến của mình.
Tuy nhiên, trên thực tế, Mao Trạch Đông đã dùng hoạt động này như là một vũ khí để thanh trừng hàng ngũ và loại bỏ những người chống đối ông ta.
Sau Cách mạng Văn hóa, phong trào này dần dần đi vào quên lãng.
Trong khi đó, Chủ tịch Tập cho thấy dường như ông ngày càng muốn quay về thời Mao Trạch Đông với việc sử dụng lại các khẩu hiệu của Mao.
Phê và tự phê được phát động trong bối cảnh cuộc chiến chống tham nhũng trong nội bộ Đảng vốn nhằm để xây dựng lại đạo đức trong Đảng qua việc loại trừ lối sống xa hoa và trụy lạc trong hàng ngũ cán bộ của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Tập củng cố quyền lực?
Liệu chiến dịch phê và tự phê có giúp làm trong sạch Đảng Cộng sản Trung Quốc?
Hồ Nam là tỉnh làm theo phong trào được phát động từ Hà Bắc. Phiên tự phê kéo dài hai ngày của tỉnh này diễn ra hồi tuần trước.
Sau đó đến lượt Trùng Khánh, nơi cựu bí thư Thành ủy Bạc Hy Lai vừa bị kết án tù chung thân vì tội tham nhũng.
“Quan chức các tỉnh khác sẽ phải làm theo,” nhà phân tích chính trị Chương Lập Phàm nhận định và cho rằng mọi người phải trung thành với ông Tập.
“Chủ tịch Tập cũng hy vọng củng cố quyền lực khi đến hội nghị Trung ương Đảng lần thứ ba (dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 11). Những chiến dịch như vậy đang tạo ra một bầu không khí lo sợ ở các cán bộ,” ông Chương nói.
Tuy nhiên, phong trào này lại không tạo được hiệu ứng trên mạng như mong muốn mà ngược lại còn bị cộng đồng mạng mỉa mai.
Một số người cho rằng việc làm này là ‘phản cảm’.
“Tại sao họ không phê bình tài khoản cá nhân trong ngân hàng hay sự giàu có của họ?” một blogger viết trên mạng xã hội Weibo.
“Toàn bộ chiến dịch này là một ví dụ điển hình cho sự quan liêu,” một người khác ta thán và viết thêm rằng trên thực thế các quan chức ‘phê bình’ nhau bằng những lời tâng bốc, ca tụng lẫn nhau.
