Đỗ Hiếu, phóng viên RFA
2012-02-29
Tin tức đăng trên báo chí hàng ngày đều nói đến những vụ sử dụng các loại võ khí để gây tội ác, trong các vụ cướp bóc, trấn lột có tổ chức.
Photo courtesy of phapluat.vnHung khí thu được của một băng nhóm tội phạm ở TPHCM
Nạn nhân thường là những doanh gia nhiều tiền của như chủ tiệm vàng, chủ ngân hàng, cây xăng và vì lòng tham nên kẻ sát nhân đã dùng hung khí để giết hại chủ nhà, có khi tàn sát cả gia đình, rồi tóm góp hết của cải. Mặt khác, báo đài cũng thường đưa tin về việc các băng đảng thanh tóan nhau bằng súng đạn vì đụng chạm quyền lợi. Vì sao “hàng nóng”, tiếng lóng của võ khí giết người, lại tràn lan ở Việt Nam, luật pháp có cách nào ngăn chặn được không?
Luật pháp không nghiêm
Tiến sĩ xã hội học Tống Văn Chung thuộc trường đại học khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội cho biết, hiện nay ở Việt Nam đã có nhiều quy định về việc cấm người dân tàng trữ, sử dụng võ khí, nhưng mỗi năm vẫn có hàng chục vụ dùng súng bắn nhau, đi cướp của giết người, chống trả hay triệt hạ nhân viên công lực.
Theo giáo sư Tống Văn Chung thì nhà nước Việt Nam đã xây dựng nhiều bộ luật kèm với các biện pháp chế tài, nhưng đó là những điều luật cứng nhắc và chỉ có tác dụng khắc phục hậu quả, chứ chưa thật sự có hiệu quả phòng ngừa, ngăn chặn sự việc.
Ông cũng cho rằng xã hội Việt Nam chưa nhận thức được hết về tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức con người, xem nhẹ việc giáo dục công dân cho nên mới thường xảy ra tình trạng tội phạm, hung thủ, sát nhân dùng súng đạn hoành hành khắp nơi.
Giải thích về những nguyên nhân dẫn tới chuyện sử dụng “hàng nóng” như một phản ứng cứng rắn, quyết liệt, giáo sư Tương Lai, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Xã hội Việt Nam nhấn mạnh:
“Việc sử dụng bạo lực là hậu quả của nhiều chuyện, gần đây không chỉ giới giang hồ dùng bạo lực, hàng nóng, và băng đảng Maffia thanh toán lẫn nhau, hoặc để chống trả lực lượng công an, người thi hành pháp luật, tất cả đều có. Đây là hệ lụy của một vấn đề, khi mà luật pháp là điểm tựa quan trọng nhất của một xã hội an bình, nếu không có pháp luật thì không có tự do. Khi mà tinh thần thượng tôn pháp luật không có, khi mà pháp luật tùy tiện, gây nên những phản ứng vì người ta không thể dựa vào pháp luật thì người ta tự hành động, và sự manh động ấy là cái đáng sợ.”
Muốn chấm dứt hiện tượng dùng đủ loại hàng nóng, giáo sư Tương Lai cho rằng phương cách khả thi là phải triệt để thượng tôn pháp luật:
“Để giải quyết chuyện hàng nóng, thì phải quay trở lại với việc sử dụng hệ thống pháp luật, muốn như vậy pháp luật phải thực sự là điểm tựa cho người dân. Một khi tòa án tùy tiện xử lý các vụ án, không tuân thủ pháp luật mà lại tuân theo những chỉ thị có sẵn, thì điều ấy sẽ dẫn tới một xã hội rối loạn. Nói chung thì vấn đề an ninh xã hội, đang được người ta đặt ra rất nhiều và tình trạng bất an ấy khiến người dân phải tự động để tự vệ.”
Xã hội bất an
Lên tiếng về vấn đề sử dụng “hàng nóng” ở Việt Nam, luật sư Vũ Ngọc Long thuộc văn phòng luật sư Phước Long ở Hà Nội thì nói rằng việc xuất hiện chuyện buôn bán, sử dụng súng gây án mạng, xác nhận việc những người soạn thảo, xây dựng luật pháp ở Việt Nam đang bị động, họ không dự báo được mọi tình huống và diễn biến sẽ xảy ra. Sau khi đã xảy ra hàng loạt những vụ trọng án có sử dụng “hàng nóng”, lúc ấy ngành tư pháp mới ban hành pháp lệnh, quy định về quản lý, sử dụng võ khí, chất nổ cùng các công cụ hỗ trợ khác.
Góp ý với RFA về việc người dân sử dụng hàng nóng và biện pháp ngăn chặn của cơ quan chức năng, luật sư Trần Đình Triển nhấn mạnh:
“Ở Việt Nam nếu nói về kẽ hở của luật pháp thì không phải, trái lại rất nghiêm khắc đối với việc sử dụng vũ khí trái phép, được đưa vào bộ luật hình sự, nghị định của chính phủ cũng nghiêm cấm việc đó. Khi người dân có ý thức tuân thủ pháp luật, chính là có lợi, sử dụng vũ khí để phòng thân, bảo vệ mình theo quy định của pháp luật, được phép sử dụng vũ khí có đăng ký, để chống lại kẻ tội phạm, nhiều khi lại là tốt, tội phạm chưa chắc dám vào các cửa hàng vàng (có vũ trang). Tàng trữ, sử dụng vũ khí ở Việt Nam, tôi cho rằng nghiêm khắc hơn tất cả đất nước nào khác trên thế giới này.”
Theo ông muốn chấm dứt hiện tượng hàng nóng thì cần đến ý thức cao độ và tự giác của mỗi người dân:
“Trong hoàn cảnh của Việt Nam, không thể trách lực lượng quân đội hay công an không quản lý nổi mà tôi cho rằng rất khó quản lý. Tôi mong rằng việc nâng cao trách nhiệm của người dân tham gia phòng chống tội phạm, đặc biệt là ý thức của mỗi con người, “thương người như thể thương thân”, tự làm ăn, lo cuộc sống của mình, đừng vì những việc cướp giựt, kiếm sống bằng cách bắt nạt người khác, giết người cướp của là điều không thể chấp nhận được.”
Để giải quyết chuyện "hàng nóng", thì phải quay trở lại với việc sử dụng hệ thống pháp luật, muốn như vậy pháp luật phải thực sự là điểm tựa cho người dân. -GS. Tương Lai-
Phân tích về chuyện sử dụng hàng nóng, qua câu chuyện với RFA, luật sư Trần Quốc Hiền đi tìm những nguyên nhân xa đã đưa tới hòan cảnh hiện giờ, khi giới trẻ trong nước thích dùng bạo lực hơn là lẽ phải và công lý:
“Về hiện trạng ngày nay của đất nước, phải nói là xã hội đang băng hoại, đạo đức suy đồi, nguyên nhân của nó đã kéo dài từ hàng chục năm nay, dưới cái gọi là “thiên đường xã hội chủ nghĩa”, nhà nước đã dẹp bỏ tất cả các tổ chức tôn giáo, là nơi có thể dẫn dắt thiếu nhi, thanh niên đến với con đường đạo hạnh, biết cách làm người.
Sau khi chiếm được Miền Nam, họ đã dẹp bỏ tất cả nên dẫn tới hậu quả của hôm nay, giới trẻ sống như vô hồn, không có con đường nào để đi tới một mục đích tốt đẹp. Những sự thật phơi bày trong xã hội, tất cả đều là sự giả dối, chẳng hạn như hô hào chống tham nhũng thì người đứng đầu cơ quan ấy lại là một quan chức tham nhũng, đối với bản thân người cầm quyền thì họ không coi luật pháp ra gì, họ chỉ muốn làm sao giành lấy chiến thắng khi có xung đột trong đời sống xã hội thường nhật.”
Dân tự bảo vệ mình
Trong khi đó, ngành công an thì xác nhận là ở Việt Nam súng hoa cải dễ mua như rau, súng bút ám sát cũng được mua bán gần như công khai, chỉ cần bỏ ra vài triệu đồng là có thể sắm được ngay, lại dễ cất giấu.
Một nhà dân chủ thường bị lực lượng an ninh, bắt bớ, gây khó dễ trong các sinh hoạt hàng ngày, từ Saigon, kỹ sư Phương Nam Đỗ Nam Hải nói lên suy nghĩ của mình về chuyện “hàng nóng” tràn lan trong xã hội đương thời:
“Đây chính là kẽ hở của pháp luật, đó cũng là biểu hiện ra bên ngoài của bộ máy kiểm soát bất lực khi hàng nóng đã tràn qua biên giới, nhất là từ Trung Quốc, từ phía Bắc tràn vào Việt Nam, và kể cả hàng nóng tự chế trong nước nữa. Tất cả tạo ra một tình trạng cực kỳ nguy hiểm, trong xã hội Việt Nam hôm nay, làm cho người dân cảm thấy an ninh của mình bị đe dọa.
Đó là hậu quả của bộ máy kiểm soát đầy tham nhũng, thoái hóa, biến chất, khiến đất nước bị bất an, bất ổn, vì tội phạm ngày càng gia tăng. -KS. Đỗ Nam Hải-
Đó là hậu quả của bộ máy kiểm soát đầy tham nhũng, thoái hóa, biến chất, khiến đất nước bị bất an, bất ổn, vì tội phạm ngày càng gia tăng. Bất cứ ai quan tâm đến tình hình đất nước, khi đọc báo, xem TV, hoặc khi ra ngoài đường thì đều gặp tình trạng nguy hiểm như vậy.”
Qua những điều mắt thấy, tai nghe, dư luận thường nói ở Việt Nam câu nói “phép vua thua lệ làng” hay “trên bảo dưới không nghe” là chuyện thực tế, vì thế không biết đến khi nào chuyện “tôn trọng nghiêm minh pháp luật” hay “nhà nước pháp quyền” mới trở thành hiện thực, chứ không chỉ là “bánh vẽ”.
