Nguyên nhân gây ra cái chết của 3 em bé ở Quảng Trị vẫn chưa được xác định nhưng các chuyên gia y tế đề nghị cần xem lại việc tiêm vắc-xin viêm gan B cho trẻ trong vòng 24 giờ sau khi chào đời
Chiều 21-7, GS-TS Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện
Dịch tễ Trung ương, dẫn đầu đoàn công tác của Bộ Y tế đã có buổi làm
việc với lãnh đạo Sở Y tế, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Quảng Trị về vụ
việc 3 trẻ sơ sinh chết sau khi tiêm vắc-xin ngừa viêm gan B tại Bệnh
viện Đa khoa Hướng Hóa.
Sự cố nghiêm trọng
Tại buổi làm việc, ông Trần Văn Thanh, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Quảng Trị, đã báo cáo kết luận giám định tử thi của 3 trẻ.
Theo đó, kết quả khám nghiệm cho thấy mặt của các trẻ bị phù; mặt, môi, móng chân và tay tím; đùi phải có vết tiêm chích nhỏ bằng đầu đinh ghim và có hiện tượng phản ứng cơ điện 4 x 4 cm thâm tím; các khoang màng phổi có dịch xuất tiết; xuất huyết thâm mạc phổi và ngoại tâm mạc, ngoài màng cứng não; xung huyết gan, thận; phù não...
Với các dấu chứng trên, theo Trung tâm Pháp y tỉnh Quảng Trị là do tình trạng sốc phản vệ sau khi tiêm vắc-xin.
Ông Nguyễn Xuân Tường, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Quảng Trị, cho biết trong 4.000 liều vắc-xin mà tỉnh này được cấp thì đã sử dụng 2.910 liều, trong đó huyện Hướng Hóa 520 liều. “Các đơn vị sau khi tiến hành tiêm cho các trẻ đều không xảy ra vấn đề gì” - ông Tường khẳng định.
Sau khi sự cố xảy ra, Sở Y tế tỉnh Quảng Trị đã cử người đến gia đình 3 trẻ thăm hỏi, động viên và trao tiền hỗ trợ 8 triệu đồng/trường hợp.
GS-TS Nguyễn Trần Hiển nhận định đây là sự việc hết sức nghiêm trọng, cần sớm làm rõ nguyên nhân. “Hiện chúng tôi chưa thể kết luận hay đưa ra bất kỳ thông tin nào về vụ việc này” - GS-TS Hiển nói.
Thượng tá Lê Quang Công, Trưởng Phòng Cảnh sát Hình sự (PC45) Công an tỉnh Quảng Trị, cho biết đã phong tỏa hiện trường, niêm phong các lô vắc-xin, hồ sơ liên quan và lấy lời khai của người nhà nạn nhân cũng như người trực tiếp tiêm vắc-xin là y tá Nguyễn Thị Thuận. “Chúng tôi đã lấy mẫu vắc-xin gửi Viện Khoa học Hình sự - Bộ Công an để xét nghiệm xem có đạt chất lượng hay không, kết quả sẽ có trong vài ngày tới” - thượng tá Công khẳng định.
Cùng ngày, bà Nguyễn Minh Hằng, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, cho biết hiện vắc-xin cùng lô với loại đã tiêm cho 3 trẻ tử vong được tạm ngừng sử dụng trên toàn tỉnh Quảng Trị.
Cũng theo bà Hằng, hiện tại, vắc-xin phòng viêm gan B trong chương trình Tiêm chủng mở rộng vẫn được chỉ định tiêm mũi 1 trong vòng 24 giờ đầu sau sinh vì có hiệu quả bảo vệ cao nhất cho trẻ.
Nên thay đổi lịch tiêm chủng?
Cho rằng đây là sự cố đáng tiếc và nghiêm trọng, GS-TS Nguyễn Đình Bảng, nguyên viện trưởng Viện Kiểm định Vắc-xin và Sinh phẩm y tế quốc gia, cho rằng cần xem lại quy trình tiêm chủng và cân nhắc việc thay đổi lịch tiêm vắc-xin viêm gan B cho trẻ trong 24 giờ đầu sau sinh.
“Tôi không nghi ngờ chất lượng vắc-xin nhưng lo về việc thực hiện tiêm chủng đối với vắc-xin này chưa hợp lý. Một y tá của nhà hộ sinh thì kỹ năng tiêm chủng không thể bằng nhân viên y tế chuyên phụ trách công tác tiêm chủng. Với một lọ vắc-xin được lấy trong tủ lạnh thì phải được để ấm trước khi tiêm cho trẻ, nếu tiêm ngay thì cơ thể trẻ có thể sốc vì lạnh” - GS Bảng lo ngại.
GS Bảng khuyến nghị không nên tiêm vắc-xin cho trẻ trong vòng 1 tháng sau sinh, càng không nên tiêm trong 24 giờ đầu khi chào đời để tránh những tác động lạ mà nên thực hiện mũi tiêm đầu tiên khi trẻ đã được 2-3 tháng tuổi. “Không phải bây giờ tôi mới đề nghị lùi lịch tiêm vắc-xin mà đã để nghị từ gần 10 năm trước, nhất là thời điểm năm 2007, khi Việt Nam liên tiếp xảy ra các sự cố liên quan đến tiêm vắc-xin viêm gan B” - GS Bảng nhấn mạnh.
PGS-TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng Khoa Nhi Bệnh viện Bạch Mai, cho biết theo quy định của chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia, vắc-xin viêm gan B được tiêm cho trẻ trong 24 giờ đầu. Tuy nhiên, để bảo đảm an toàn, trước khi tiêm, trẻ cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám cẩn thận để khẳng định không mắc bệnh gì. Dù vậy, kể cả khi thăm khám, sàng lọc thì có những bệnh lý tiềm ẩn trong cơ thể trẻ cũng chưa chắc đã được phát hiện.
“Sinh ra khóc to, bú tốt, nhịp thở bình thường, da hồng là những dấu hiệu chứng tỏ trẻ khỏe mạnh nhưng sau 6-12 giờ có thể bị suy hô hấp. Hơn nữa, ngày đầu sau sinh, sức khỏe của trẻ diễn biến khó lường nên chưa thể nói rằng do vắc-xin hay do bệnh ngẫu nhiên của trẻ” - PGS Dũng nhận định.
Tiêm sớm để “phòng bệnh hiệu quả”
Một chuyên gia y tế dự phòng cho rằng việc tiêm vắc-xin viêm gan B mũi 1 trong vòng 24 giờ đầu sau khi sinh được khuyến cáo ở Việt Nam cũng như trên thế giới bởi biện pháp này giúp trẻ phòng lây nhiễm viêm gan B từ mẹ sang con. Nếu tiêm muộn, việc phòng lây truyền bệnh này từ người mẹ mang virus viêm gan B sang con sẽ ít hiệu quả.
Tại Việt Nam, có tới 20% dân số mang kháng nguyên viêm gan B. Khoảng 10% bà mẹ mang thai có mang virus viêm gan B và 90% trong số đó truyền sang con trong quá trình sinh nở. Theo GS-TS Nguyễn Trần Hiển, tiêm vắc-xin viêm gan B trong 24 giờ đầu sau sinh sẽ phòng lây truyền từ mẹ sang con đến 80%-95%.
Tuy nhiên, giới chuyên môn cũng lưu ý những trẻ đẻ non, nhẹ cân; trẻ bị đẻ khó; mẹ bị sốt trước, sau khi sinh; nước ối bẩn; con bị ngạt; thai già tháng; trẻ dị tật… cần được thăm khám cẩn thận để tránh các trường hợp trùng hợp ngẫu nhiên. Đối với những trẻ đang bị ốm, sốt, mắc các bệnh nhiễm khuẩn cấp tính thì cần được hoãn tiêm.
Sự cố nghiêm trọng
Tại buổi làm việc, ông Trần Văn Thanh, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Quảng Trị, đã báo cáo kết luận giám định tử thi của 3 trẻ.
Theo đó, kết quả khám nghiệm cho thấy mặt của các trẻ bị phù; mặt, môi, móng chân và tay tím; đùi phải có vết tiêm chích nhỏ bằng đầu đinh ghim và có hiện tượng phản ứng cơ điện 4 x 4 cm thâm tím; các khoang màng phổi có dịch xuất tiết; xuất huyết thâm mạc phổi và ngoại tâm mạc, ngoài màng cứng não; xung huyết gan, thận; phù não...
Với các dấu chứng trên, theo Trung tâm Pháp y tỉnh Quảng Trị là do tình trạng sốc phản vệ sau khi tiêm vắc-xin.
Ông Nguyễn Xuân Tường, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Quảng Trị, cho biết trong 4.000 liều vắc-xin mà tỉnh này được cấp thì đã sử dụng 2.910 liều, trong đó huyện Hướng Hóa 520 liều. “Các đơn vị sau khi tiến hành tiêm cho các trẻ đều không xảy ra vấn đề gì” - ông Tường khẳng định.
Sau khi sự cố xảy ra, Sở Y tế tỉnh Quảng Trị đã cử người đến gia đình 3 trẻ thăm hỏi, động viên và trao tiền hỗ trợ 8 triệu đồng/trường hợp.
GS-TS Nguyễn Trần Hiển nhận định đây là sự việc hết sức nghiêm trọng, cần sớm làm rõ nguyên nhân. “Hiện chúng tôi chưa thể kết luận hay đưa ra bất kỳ thông tin nào về vụ việc này” - GS-TS Hiển nói.
Thượng tá Lê Quang Công, Trưởng Phòng Cảnh sát Hình sự (PC45) Công an tỉnh Quảng Trị, cho biết đã phong tỏa hiện trường, niêm phong các lô vắc-xin, hồ sơ liên quan và lấy lời khai của người nhà nạn nhân cũng như người trực tiếp tiêm vắc-xin là y tá Nguyễn Thị Thuận. “Chúng tôi đã lấy mẫu vắc-xin gửi Viện Khoa học Hình sự - Bộ Công an để xét nghiệm xem có đạt chất lượng hay không, kết quả sẽ có trong vài ngày tới” - thượng tá Công khẳng định.
Xe y tế đưa thi thể con ông Nguyễn Đình Đạo, 1 trong 3 trẻ bị tử vong sau khi tiêm vắc-xin viêm gan B
ở Bệnh viện Đa khoa huyện Hướng Hóa, về quê chôn cất. Ảnh: CAM LỘ
Vắc-xin tiêm cho 3 trẻ tử vong thuộc 2 lô trong chương trình Tiêm
chủng mở rộng quốc gia, do Công ty Vắc-xin và Sinh phẩm số 1 (VABIOTECH)
- Viện Dịch tễ Trung ương sản xuất, hạn dùng đến năm 2015. Theo đại
diện VABIOTECH, đơn vị này đang khẩn trương rà soát hồ sơ liên quan đến
quy trình sản xuất vắc-xin. Cùng ngày, bà Nguyễn Minh Hằng, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, cho biết hiện vắc-xin cùng lô với loại đã tiêm cho 3 trẻ tử vong được tạm ngừng sử dụng trên toàn tỉnh Quảng Trị.
Cũng theo bà Hằng, hiện tại, vắc-xin phòng viêm gan B trong chương trình Tiêm chủng mở rộng vẫn được chỉ định tiêm mũi 1 trong vòng 24 giờ đầu sau sinh vì có hiệu quả bảo vệ cao nhất cho trẻ.
Nên thay đổi lịch tiêm chủng?
Cho rằng đây là sự cố đáng tiếc và nghiêm trọng, GS-TS Nguyễn Đình Bảng, nguyên viện trưởng Viện Kiểm định Vắc-xin và Sinh phẩm y tế quốc gia, cho rằng cần xem lại quy trình tiêm chủng và cân nhắc việc thay đổi lịch tiêm vắc-xin viêm gan B cho trẻ trong 24 giờ đầu sau sinh.
“Tôi không nghi ngờ chất lượng vắc-xin nhưng lo về việc thực hiện tiêm chủng đối với vắc-xin này chưa hợp lý. Một y tá của nhà hộ sinh thì kỹ năng tiêm chủng không thể bằng nhân viên y tế chuyên phụ trách công tác tiêm chủng. Với một lọ vắc-xin được lấy trong tủ lạnh thì phải được để ấm trước khi tiêm cho trẻ, nếu tiêm ngay thì cơ thể trẻ có thể sốc vì lạnh” - GS Bảng lo ngại.
GS Bảng khuyến nghị không nên tiêm vắc-xin cho trẻ trong vòng 1 tháng sau sinh, càng không nên tiêm trong 24 giờ đầu khi chào đời để tránh những tác động lạ mà nên thực hiện mũi tiêm đầu tiên khi trẻ đã được 2-3 tháng tuổi. “Không phải bây giờ tôi mới đề nghị lùi lịch tiêm vắc-xin mà đã để nghị từ gần 10 năm trước, nhất là thời điểm năm 2007, khi Việt Nam liên tiếp xảy ra các sự cố liên quan đến tiêm vắc-xin viêm gan B” - GS Bảng nhấn mạnh.
PGS-TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng Khoa Nhi Bệnh viện Bạch Mai, cho biết theo quy định của chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia, vắc-xin viêm gan B được tiêm cho trẻ trong 24 giờ đầu. Tuy nhiên, để bảo đảm an toàn, trước khi tiêm, trẻ cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám cẩn thận để khẳng định không mắc bệnh gì. Dù vậy, kể cả khi thăm khám, sàng lọc thì có những bệnh lý tiềm ẩn trong cơ thể trẻ cũng chưa chắc đã được phát hiện.
“Sinh ra khóc to, bú tốt, nhịp thở bình thường, da hồng là những dấu hiệu chứng tỏ trẻ khỏe mạnh nhưng sau 6-12 giờ có thể bị suy hô hấp. Hơn nữa, ngày đầu sau sinh, sức khỏe của trẻ diễn biến khó lường nên chưa thể nói rằng do vắc-xin hay do bệnh ngẫu nhiên của trẻ” - PGS Dũng nhận định.
Tiêm sớm để “phòng bệnh hiệu quả”
Một chuyên gia y tế dự phòng cho rằng việc tiêm vắc-xin viêm gan B mũi 1 trong vòng 24 giờ đầu sau khi sinh được khuyến cáo ở Việt Nam cũng như trên thế giới bởi biện pháp này giúp trẻ phòng lây nhiễm viêm gan B từ mẹ sang con. Nếu tiêm muộn, việc phòng lây truyền bệnh này từ người mẹ mang virus viêm gan B sang con sẽ ít hiệu quả.
Tại Việt Nam, có tới 20% dân số mang kháng nguyên viêm gan B. Khoảng 10% bà mẹ mang thai có mang virus viêm gan B và 90% trong số đó truyền sang con trong quá trình sinh nở. Theo GS-TS Nguyễn Trần Hiển, tiêm vắc-xin viêm gan B trong 24 giờ đầu sau sinh sẽ phòng lây truyền từ mẹ sang con đến 80%-95%.
Tuy nhiên, giới chuyên môn cũng lưu ý những trẻ đẻ non, nhẹ cân; trẻ bị đẻ khó; mẹ bị sốt trước, sau khi sinh; nước ối bẩn; con bị ngạt; thai già tháng; trẻ dị tật… cần được thăm khám cẩn thận để tránh các trường hợp trùng hợp ngẫu nhiên. Đối với những trẻ đang bị ốm, sốt, mắc các bệnh nhiễm khuẩn cấp tính thì cần được hoãn tiêm.
|
Sáng nay (22-7), Bộ Y tế sẽ làm việc với Bệnh viện Đa
khoa huyện Hướng Hóa và các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Trị để thu
thập tài liệu và định hướng điều tra. Trong tuần này, hội đồng chuyên
môn đánh giá tai biến trong quá trình sử dụng vắc-xin, sinh phẩm y tế sẽ
họp để đưa ra kết luận vụ việc.
|
|
Vừa khởi sắc đã gặp sự cố
Tại Việt Nam, vắc-xin viêm gan B được đưa vào chương
trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia từ năm 1997. Kể từ sau hàng loạt sự cố
trẻ sốc phản vệ tiêm vắc-xin viêm gan B năm 2007, tỉ lệ trẻ sơ sinh
được tiêm trong 24 giờ đầu sau sinh trên toàn quốc giảm mạnh từ 64% (năm
2006) xuống còn chưa đầy 30% (năm 2007) và năm 2008 là 24%, năm 2011
chỉ hơn 20%. Thời gian gần đây, tỉ lệ này dần nhích lên, đạt gần 40%.
Tỉ lệ phản ứng nặng sau tiêm vắc-xin viêm gan B là
0,56/liều. Ngoài ra, các phản ứng nhẹ thường gặp có thể là sưng, đau,
khó chịu, mệt mỏi, sốt nhẹ...
|
NGỌC DUNG - QUANG TÁM
