Sau nhiều năm xây dựng, cảng biển Năm Căn và nhà máy đóng tàu do Vinalines làm chủ đầu tư rơi vào hoang phế trong khi nhiều người dân mất đất, mất nhà và vỡ mộng làm công nhân
Từng được kỳ vọng là một thương cảng quốc tế, mở ra
nhiều thuận lợi cho Cà Mau xuất khẩu hàng nông thủy sản nhưng từ khi
được đưa vào khai thác gần 10 năm nay, cảng Năm Căn (ở thị trấn Năm Căn,
huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau) vẫn cứ đìu hiu, hoang phế, không một bóng
tàu cập bến. Tiền tỉ đã đầu tư vào đây đang lãng phí từng ngày.
Tiền tỉ phơi sương
Khoảng giữa năm 1990, để phục vụ thương mại quốc tế, cảng Năm Căn được nâng cấp từ cảng sông thành cảng biển với tổng vốn đầu tư hơn 111,6 tỉ đồng. Các đơn vị của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) thiết kế, giám sát, thi công.
Năm 2006, Cà Mau chuyển giao nguyên trạng cảng Năm Căn và Khu Công nghiệp Năm Căn cho Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam (Vinashin) đầu tư, khai thác nhưng vẫn giẫm chân tại chỗ. Khi Vinashin khốn đốn, cảng được chuyển cho Vinalines.
Sau khi đổi chủ, lãnh đạo cảng Năm Căn vay vốn mua chiếc cẩu 32 tấn
trị giá hơn 15 tỉ đồng để xếp dỡ hàng hóa nhưng không có hàng, chiếc cẩu
nay thành đống sắt gỉ. Hiện nay, cảng Năm Căn ngổn ngang, hoang phế,
chủ yếu được tận dụng cho thuê bãi đậu xe, tập kết vật liệu xây dựng...
Ông Trần Hoàng Khện, Giám đốc Công ty TNHH MTV cảng Năm Căn, cho biết từ khi tỉnh Cà Mau giao hiện trạng cảng Năm Căn cho Vinashin rồi Vinalines quản lý cho đến nay hầu như không được đầu tư gì thêm. Theo ông Khện, cảng được xây dựng ở vị trí khá thuận lợi nhưng do không được đầu tư đúng mức nên không phát huy hiệu quả.
“Chết” theo nhà máy đóng tàu
Cùng thời điểm tiếp quản cảng Năm Căn, Vinashin quyết định đầu tư 300 tỉ đồng để xây dựng Nhà máy đóng tàu Cà Mau ngay bên cạnh. Trên giấy tờ, nhà máy được triển khai trên diện tích 58 ha bên bờ sông Cái Lớn (xã Hàng Vịnh, huyện Năm Căn), có năng lực đóng mới tàu trọng tải từ 5.000-10.000 tấn và sử dụng khoảng 4.000 công nhân.
Có 127 hộ dân, chủ yếu là những hộ sản xuất tôm giống, nuôi tôm và mua bán nhỏ phải di dời để nhường đất thực hiện dự án. Ông Võ Văn Hành, Chủ tịch UBND xã Hàng Vịnh, cho biết: “Việc áp giá bồi thường không đúng thực tế khiến bà con khiếu nại. Mức bồi thường sau đó được tăng lên nhưng đến nay, chủ đầu tư còn nợ của dân 2,8 tỉ đồng”.
Tiền tỉ phơi sương
Khoảng giữa năm 1990, để phục vụ thương mại quốc tế, cảng Năm Căn được nâng cấp từ cảng sông thành cảng biển với tổng vốn đầu tư hơn 111,6 tỉ đồng. Các đơn vị của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) thiết kế, giám sát, thi công.
Theo thiết kế, cảng Năm Căn khi hoàn thành có khả năng tiếp nhận
tàu tải trọng từ 5.000-12.000 tấn, công suất xếp dỡ hàng hóa 800.000
tấn/năm. Sau khi được Bộ GTVT bàn giao cảng, chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau
thành lập doanh nghiệp để quản lý khai thác nhưng… không có việc để làm
vì đường bộ chưa thông; đường sông cạn, tàu lớn khó vào được.
Hiện trạng hoang phế, ngổn ngang của cảng Năm Căn
Năm 2006, Cà Mau chuyển giao nguyên trạng cảng Năm Căn và Khu Công nghiệp Năm Căn cho Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam (Vinashin) đầu tư, khai thác nhưng vẫn giẫm chân tại chỗ. Khi Vinashin khốn đốn, cảng được chuyển cho Vinalines.
Ông Trần Hoàng Khện, Giám đốc Công ty TNHH MTV cảng Năm Căn, cho biết từ khi tỉnh Cà Mau giao hiện trạng cảng Năm Căn cho Vinashin rồi Vinalines quản lý cho đến nay hầu như không được đầu tư gì thêm. Theo ông Khện, cảng được xây dựng ở vị trí khá thuận lợi nhưng do không được đầu tư đúng mức nên không phát huy hiệu quả.
“Chết” theo nhà máy đóng tàu
Cùng thời điểm tiếp quản cảng Năm Căn, Vinashin quyết định đầu tư 300 tỉ đồng để xây dựng Nhà máy đóng tàu Cà Mau ngay bên cạnh. Trên giấy tờ, nhà máy được triển khai trên diện tích 58 ha bên bờ sông Cái Lớn (xã Hàng Vịnh, huyện Năm Căn), có năng lực đóng mới tàu trọng tải từ 5.000-10.000 tấn và sử dụng khoảng 4.000 công nhân.
Có 127 hộ dân, chủ yếu là những hộ sản xuất tôm giống, nuôi tôm và mua bán nhỏ phải di dời để nhường đất thực hiện dự án. Ông Võ Văn Hành, Chủ tịch UBND xã Hàng Vịnh, cho biết: “Việc áp giá bồi thường không đúng thực tế khiến bà con khiếu nại. Mức bồi thường sau đó được tăng lên nhưng đến nay, chủ đầu tư còn nợ của dân 2,8 tỉ đồng”.
Theo ông Hành, mặc dù bị giải tỏa, mất nhà, mất đất nhưng đa số
người dân khi ấy vẫn vui vẻ vì hy vọng con em có cơ hội đi học nghề, học
ĐH để về làm việc tại nhà máy đóng tàu. Thực hiện đúng lời hứa,
Vinashin đã cùng các ngành các cấp của Cà Mau tuyển chọn lao động, đào
tạo công nhân và mời Trường ĐH GTVT chi nhánh tại TP HCM mở 2 lớp đại
học về máy thủy và thiết kế tàu thủy tại TP Cà Mau. Tuy nhiên, sau 4 năm
học ĐH, tự đóng học phí với giấc mơ làm việc tại nhà máy đóng tàu trên
quê hương, nhiều sinh viên ra trường vỡ mộng, phải chạy vạy khắp nơi tìm
việc nhưng vẫn thất nghiệp.
|
Lãng phí kép
Theo lãnh đạo tỉnh Cà Mau, việc sớm đầu tư và đưa
cảng Năm Căn vào hoạt động là rất cần thiết vì tỉnh Cà Mau đang có nhu
cầu vận tải hàng thủy hải sản, gỗ dăm xuất khẩu với khối lượng khá lớn.
Tuy nhiên, do Công ty TNHH MTV Cảng Năm Căn gặp khó khăn về nguồn vốn
đầu tư nên tiến độ thực hiện dự án xây dựng cảng thời gian qua rất chậm,
mức độ thực hiện khoảng 30%-60%.
Năm 2012, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Cà Mau
Dương Tiến Dũng đã ký văn bản đề nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT,
Vinalines xem xét chuyển giao cảng Năm Căn lại cho tỉnh Cà Mau quản lý
và đầu tư, khai thác nhưng chưa được chấp thuận. “Tỉnh Cà Mau hằng năm
xuất khẩu hàng trăm triệu USD hàng thủy sản, đạm... và tới đây sẽ là gỗ
nhưng phải xuất qua các các cảng tại
TP HCM, trong khi tại tỉnh nhà có cảng Năm Căn đủ khả năng xuất khẩu nhưng chưa được đầu tư khai thác đúng mức là rất lãng phí” - ông Dũng nhận định. |
Bài và ảnh: DUY NHÂN
