BBC - Nhà máy Nhiệt điện Hải Phòng đang bị chậm trễ trong xây dựng
Thống kê trên báo Việt Nam cho hay tuy đầu tư trực tiếp không cao nhưng các doanh nghiệp Trung Quốc lại chiếm lĩnh thị trường tổng thầu EPC trong các công trình thượng nguồn.
Thông tin trên chuyên trang diễn đàn doanh nghiệp VNR500 của báo điện tử VietnamNet nói tuy lượng đầu tư trực tiếp FDI của Trung Quốc vào Việt Nam trong 20 năm qua chỉ tương đương 1,5% tổng vốn FDI, nhưng "tới 90% các công trình điện, khai khoáng, dầu khí, luyện kim, hóa chất…của Việt Nam đều do Trung
Quốc đảm nhiệm" với tư cách tổng thầu EPC.
Hợp đồng tổng thầu EPC là hợp đồng trong đó nhà thầu thực hiện toàn bộ các công việc từ thiết kế kỹ thuật tới cung ứng vật tư, thiết bị, thi công công trình và chạy thử bàn giao cho chủ đầu tư.
Bản tin trên trang VNR500 nói thực tế chưa có thống kê chính thức, nhưng 90% là tỷ lệ ước tính của "các quan chức ngành công thương".
Thông tin nói trên tuy không hẳn mới, nhưng nó một lần nữa cho thấy đang có quan ngại trước sự hiện diện ồ ạt của các công ty Trung Quốc trong các lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng, khai khoáng, năng lượng... thuộc loại tối quan trọng của quốc gia.
Dự án kinh tế trọng điểm
Bộ Công Thương được dẫn nguồn đưa ra con số vào tháng 7/2009 cho thấy, có 30 doanh nghiệp Trung Quốc đang tham gia làm tổng thầu EPC hoặc đối tác đầu tư trong 41 dự án ở Việt Nam."41 dự án này đều là dự án kinh tế trọng điểm, hoặc dự án thượng nguồn, liên quan mật thiết tới tài nguyên quốc gia hoặc an ninh năng lượng."
Trong số này có 12 dự án về điện lực, 4 dự án dầu khí, 5 dự án khai khoáng, 5 dự án luyện kim, 5 dự án hóa chất, 3 dự án cơ khí và 7 dự án thuộc lĩnh vực công nghiệp nhẹ và dịch vụ.
Về khai thác bauxite, các công ty Trung Quốc áp đảo thị trường.
Lĩnh vực năng lượng điện được cho là có dự tham gia mạnh mẽ nhất của các nhà thầu Trung Quốc.
Hai tập đoàn Điện khí Thượng Hải và Tập đoàn Đông Phương của Trung Quốc có mặt trong các dự án quan trọng xây dựng các nhà máy nhiệt điện Quảng Ninh 1, Quảng Ninh 2, Hải Phòng 1, Vĩnh Tân 2, Duyên Hải 1...
Các công ty Trung Quốc khác cũng tham gia dự án Vũng Áng, Kiên Lương. Gói thầu dự án nhà máy nhiệt điện Kiên Lương được nói trị giá tới 2 tỷ đôla, ký với nhà thầu Trung Quốc hồi tháng 7/2010.
Điều đáng chú ý là đa số các dự án đang bị chậm tiến độ.
Lý do các doanh nghiệp Trung Quốc hay thắng thầu được cho trước hết là vì giá thấp, trong khi theo Hiệp hội Cơ khí Việt Nam, "cơ chế đấu thầu ở Việt Nam thực chất là đấu thầu về giá".
Tuy nhiên, các nhà thầu Trung Quốc luôn mang vào Việt Nam không những công nhân lao động, mà cả nguyên vật liệu và trang thiết bị.
Hiệp hội Cơ khí đánh giá như vậy "vô hình chung, chúng ta đã tạo công ăn việc làm và GDP cho nước bạn và làm gia tăng nhập siêu".
