Ủy ban Chứng khoán Mỹ đang điều tra văn phòng ở Hồng Kông của ngân hàng JPMorgan về việc tuyển dụng con cái của các quan chức cấp cao của Trung Quốc. Thông tín viên VOA Chen Yi và Wang Yi Nan tường thuật rằng các nhà quan sát cho biết việc tuyển dụng “con ông cháu cha” hay “thái tử đảng” có mục đích nới rộng cơ hội làm ăn ở Trung Quốc. Nhưng cách làm này có phải là một hành vi hối lộ hay không?
Từ năm 2010 tới nay, Ủy ban Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) đã điều tra ít nhất 7 vụ án liên quan tới việc hối lộ các quan chức Trung Quốc, dính líu tới các công ty lớn của Mỹ.
Tin tức báo chí cho biết cuộc điều tra của SEC tập trung vào hai người là con của các quan chức cấp cao Trung Quốc được tuyển dụng bởi văn phòng ở Hồng Kông của ngân hàng JPMorgan.
Theo tờ New York Times, vào năm 2007 ngân hàng này đã thuê bà Trương Tây Tây, con gái của ông Trương Thự Quang, một quan chức cao cấp của Tập đoàn Hỏa xa Trung Quốc hiện đang bị xét xử ở Bắc Kinh về tội nhận hối lộ hàng triệu đô la.
Sau đó, vào năm 2010 ngân hàng này đã thuê ông Đường Hiểu Ninh, con trai của ông Đường Song Ninh, Chủ tịch tập đoàn Quang Đại Trung Quốc.
Cả hai tập đoàn vừa kể đều là xí nghiệp quốc doanh. Sau khi bà Trương Tây Tây và ông Đường Hiểu Ninh được tuyển dụng, hai tập đoàn này đã trở thành khách hàng của JPMorgan.
Ông Trương Gia Đôn, tác giả cuốn “Sự Sụp Đổ Sắp Diễn Ra Của Trung Quốc”, cho biết việc thuê mướn như vậy được đặt tên là “Săn Voi.” Ông nói:
"Những gì xảy ra ở đây là có những con voi. Họ là những viên chức quan trọng của nhà nước. Họ có con cái và con cái họ theo học ở các trường kinh doanh rất nổi tiếng trên thế giới và nếu quí vị muốn săn những con voi này, nếu quí vị muốn có được những hợp đồng lớn này, quí vị sẽ phải vào rừng. Và đó chính là những gì đã và đang xảy ra ở đây."
Ông Trương Gia Đôn nói rằng cách làm việc này khá phổ biến ở Trung Quốc, nơi mà vấn đề quan hệ được chú trọng một cách đặc biệt.
Các nhà phân tích nói rằng việc tuyển dụng con cái các quan chức xảy ra không thường xuyên như việc hối lộ cho họ bằng tiền bạc, cho họ đi du lịch hoặc đưa họ đi ăn chơi.
Nhưng một số những vụ tuyển dụng này dính líu tới những khoản tiền lương rất lớn. Có tin cho hay Ngân hàng UBS đã mướn con trai ông Lý Thụy Hoàn, cựu Ủy viên thường trực Bộ Chính trị của Đảng Cộng Sản Trung Quốc, với số tiền lương và các khoản phúc lợi lên tới 10 triệu đô la.
Một đạo luật của Mỹ ban hành năm 1997 để chống tham nhũng cấm các công ty Mỹ không được hối lộ cho các quan chức nước ngoài để giành hợp đồng làm ăn.
Ông Hạ Minh, giáo sư chính trị học của Đại học Thành phố New York, cho đài VOA biết rằng tuy các công ty tài chánh Mỹ rất muốn thuê mướn những người trong giới thái tử đảng, những người này thường là không muốn làm việc lâu cho các công ty nước ngoài. Ông nói:
Nếu con cái của các nhà lãnh đạo Trung Quốc ở lại Mỹ, họ sẽ gặp phải vấn đề là thị trường Mỹ đã phát triển cho nên họ không có cơ hội để vượt hẳn lên trên. Một vấn đề khác là cho dù họ làm việc ở Mỹ trong một thời gian dài thì chức vụ của họ cũng chỉ ở mức trung bình và không mang lại cho họ những khoản tiền lớn bất ngờ.
Tuy việc thuê mướn con ông cháu cha đã giảm đi trong thời gian gần đây, quyết định điều tra của Ủy ban Chứng khoán Mỹ đã thu hút sự chú ý của dư luận đối với vấn đề này.
Giáo sư Hạ Minh tin rằng cuộc điều tra này phản ánh sự quan tâm của Hoa Kỳ đối với chủ nghĩa tư bản bè phái của Trung Quốc. Ông nhận định:
"Ở một mức độ nào đó, đặc biệt là ở mức độ chiến lược, Hoa Kỳ nhận thức được là mô hình chủ nghĩa tư bản của Trung Quốc có thể tạo ra một mối đe dọa rất lớn cho những hoạt động đầu tư, kinh doanh toàn cầu và cho môi trường của dòng vốn. Nó có thể tạo ra một sự xói mòn nào đó cho lối sống của Hoa Kỳ và nước Tây phương."
Cuộc điều tra của SEC vẫn tiếp diễn và các giới chức của ủy ban này không cho biết thêm chi tiết.
