Hoà Ái, phóng viên RFA
2012-06-28
Quốc hội Việt Nam vừa thông qua luật cấm hút thuốc lá và các hoạt động quảng cáo thuốc lá nơi công cộng sẽ có hiệu lực từ tháng 5/2013.
Trên các bao thuốc lá ở hầu hết các nước đều có ghi dòng chữ "Hút thuốc gây ung thư phổi"
Trước đây, nghị định 1315 của thủ tướng chính phủ về quyết định cấm hút thuốc lá nơi công cộng có hiệu lực từ ngày 1/1/2010 bị đánh giá chưa có hiệu quả tích cực trong công tác phòng chống tác hại của thuốc lá. Những nguyên nhân nào khiến hiện trạng hút thuốc lá vẫn còn cao ở Việt Nam và luật cấm hút thuốc lá vừa ban hành được đón nhận như thế nào? Hòa Ái tìm hiểu và trình bày trong phần sau.
Hút thuốc nơi công cộng chưa bị phạt bao giờ ?
Trong thời gian hơn 2 năm nghị định 1315 của chính phủ có hiệu lực, tại những nơi công cộng như bệnh viện, chợ, bến xe, bến tàu…vẫn tràn ngập khói thuốc lá. Ở những nơi công cộng dù có treo biển “Cấm Hút Thuốc Lá”, tình trạng hút thuốc lá vẫn thản nhiên diễn ra. Khi được hỏi về quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng thì hầu như những người hút thuốc lá đều có câu trả lời chung là dù thấy biển cấm nhưng thiên hạ vẫn hút tràn lan không sao hết. Dù có nghe và biết đến việc phải nộp phạt từ 50 ngàn đến 100 ngàn đồng nếu hút thuốc lá ở
Nhiều khu vực cấm hút thuốc có đội ngũ bảo vệ nhắc nhở qua loa phóng thanh dường như không có tác dụng. Theo như báo chí trong nước đưa tin hầu hết những người vi phạm hút thuốc nơi công cộng chưa bị đóng phạt bao giờ
Ở Việt Nam có những câu truyền miệng như “không nơi đâu mua thuốc lá dễ và rẻ như ở Việt Nam”, “không nơi đâu tràn lan thuốc lá lậu như ở Việt Nam”…Bất kỳ ai có nhu cầu mua 1 điếu thuốc lá thì có thể mua một cách dễ dàng vì thuốc lá bán lẻ khắp mọi ngõ ngách ở Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam có quy định nghiêm cấm các hoạt động quảng cáo, khuyến mãi thuốc lá công khai trên các phương tiện truyền thông đại chúng cũng như trên các pano, áp-phích quảng cáo. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại nhiều hình ảnh về sản phẩm thuốc lá đến người tiêu dùng bằng các hình thức quảng cáo tinh vi. Tại nhiều quán xá khắp nơi, có những đội ngũ nhân viên mặc đồng phục tiếp thị, mời chào nhiều sản phẩm thuốc lá mới khác nhau.
Mặc dù chính phủ nâng mức thuế lên mặt hàng thuốc lá tương ứng khoảng 45% giá bán lẻ nhưng tỉ lệ sử dụng thuốc lá vẫn không giảm nhiều. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cho rằng mức thuế này vẫn còn quá thấp so với khuyến cáo của thế giới. Trong khi đó, Tổng thư ký Hiệp hội Thuốc Lá Việt Nam-ông Phạm Kiến Nghiệp lại cho rằng chính phủ tăng thuế thuốc lá dẫn đến tình trạng thuốc lá nhập lậu tràn lan. Người tiêu dùng tìm đến thuốc lá lậu do giá rẻ. Sản xuất của doanh nghiệp thuốc lá hợp pháp giảm. Nguồn thu ngân sách của nhà nước bị ảnh hưởng.
Hiện tại, Việt Nam có khoảng hơn 15 triệu người hút thuốc lá, trong đó có khoảng hơn 47% là đàn ông. Thuốc lá là nguyên nhân gây ra 40 ngàn người tử vong hàng năm và dự kiến sẽ tăng lên đến 70 ngàn người từ nay
Luật cấm hút thuốc lá đã được quốc hội thông qua
Quốc Hội Việt Nam vừa thông qua luật cấm hút thuốc lá và quảng cáo thuốc lá nơi công cộng được nhiều tổ chức quốc tế hoan nghênh. Tổ chức Liên Hiệp Quốc đưa ra nhận định luật mới thông qua này phù hợp với Công ước Khung của Tổ chức Y tế Thế giới về Kiểm soát Thuốc lá. Giám đốc Liên minh Kiểm soát Thuốc lá Đông Nam Á-ông Bungon Ritthiphakdee cho rằng đây là một dấu mốc quan trọng và lịch sử của Việt Nam. Bác sỹ Graham Harrison- Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam đánh giá cao việc Quốc Hội thông qua luật định này và nhấn mạnh cần phải cấm bán thuốc lá lẻ. Sau đây là ý kiến của những người hút thuốc lá khi được hỏi sẽ đón nhận luật cấm hút thuốc lá như thế nào:
Bộ luật này rất tốt cho cộng đồng, thì chỗ nào cấm thì mình sẽ không hút. Phải kiếm những chổ nào không cấm để hút. Có những nơi tuyệt đối không thể có thuốc lá, còn một số nơi công cộng khác thì có lẽ họ hút.Người hút thuốc
“Bộ luật này rất tốt cho cộng đồng thì chỗ nào cấm thì mình sẽ không hút. Phải kiếm những chổ nào không cấm để hút. Có những nơi tuyệt đối không thể có thuốc lá, còn một số nơi công cộng khác thì có lẽ họ hút. Thực tế vẫn có một vài điểm họ vẫn còn hút. Ví dụ như ở trong công viên. Nếu như có sự kiểm soát gắt gao thì có thể không hút được đâu. Còn hiện tại bây giờ vẫn thấy người ta hút đầy: chạy xe ở ngoài đường hay trước cổng bệnh viện vẫn có người ta hút.”
Còn đây là một ý kiến khác:
“Cấm luôn thì nhiều khi cũng sẽ rất là khó. Phải có qui hoạch là có một khu nào đó dành riêng cho người hút thuốc lá chẳng hạn. Thì lúc đó người nào hút thuốc lá thì người ta sẽ đi vào khu vực đó để hút. Cách tốt nhất mà nhà nước muốn cấm hút thuốc lá là dẹp tất cả các nhà máy thuốc lá, dẹp tất cả các tủ bán thuốc lá thì người ta không thể nào có thuốc để hút hết.”
Dưới góc độ của một nhà chuyên môn về luật pháp, luật sư Nguyễn Văn Hậu cho đài RFA biết ông sẽ nhận được văn bản luật cấm hút thuốc lá và quảng cáo thuốc lá nơi công cộng trong nay mai. Luật sư Hậu nói:
“Tôi nghĩ rằng với luật này, người ta nói ý thức khi hút thuốc lá nơi công cộng cho nên đây là một biện pháp để chế tài những người hút thuốc lá nơi công cộng rất là tốt. Và khi có luật này rồi thì tôi nghĩ rằng mọi người sẽ ý thức hơn, sẽ giảm bớt hút thuốc lá nhiều hơn và cuộc sống của chúng ta, nhất là những trẻ em, sẽ sống trong môi trường rất trong lành, giúp cho phổi con người sẽ tốt hơn như hiện nay.”
Tôi nghĩ rằng với luật này, người ta nói ý thức khi hút thuốc lá nơi công cộng cho nên đây là một biện pháp để chế tài những người hút thuốc lá nơi công cộng rất là tốt. Và khi có luật này rồi thì tôi nghĩ rằng mọi người sẽ ý thức hơn, sẽ giảm bớt hút thuốc lá nhiều hơnluật sư Nguyễn Văn Hậu
Luật sư Nguyễn Văn Hậu cho biết luật phòng chống thuốc lá sẽ có những quy định rõ ràng và sẽ đóng vai trò tích cực trong việc chế
Người dân đang trông chờ luật phòng chống thuốc lá ra đời và đi vào thực tiễn cuộc sống một cách có hiệu quả nhất để môi trường sống được trong lành. Đồng thời công chúng cũng hy vọng những người hút thuốc lá ở Việt Nam ý thức thức hơn trong việc hút thuốc nơi công cộng vì tính độc hại của thuốc lá chính là hung thủ thầm lặng không từ bỏ sinh mạng của một ai.
